Gianni Agnelli - niekoronowany król Włoch z talentem do biznesu, stylu i... kobiet

Niewiele postaci w najnowszej historii może dorównać wpływowi, jaki Gianni Agnelli wywarł na modę męską. Znakiem rozpoznawczym „L'Avvocato” był dwurzędowy szyty na miarę garnitur Caraceni, błękitna koszula w stylu oksfordzkim i zegarek Rolex Daytona, koniecznie założony na mankiet koszuli. Jednak jego zasługi nie ograniczają się tylko do nieco ekscentrycznego stylu.

Zapytaj dowolnego Włocha, młodego czy starszego, kto w ostatnim stuleciu najbardziej ucieleśniał urok, styl i władzę, a prawdopodobnie pomyśli o nim. Gianni Agnelli był udziałowcem w World Showcase, włoskim senatorem, głównym akcjonariuszem Fiata i najbogatszym człowiekiem we współczesnej historii Włoch, którego majątek szacuje się na 2 miliardy dolarów. Znany także jako niekoronowany król Włoch, prezes i największy fan klubu piłkarskiego Juventus oraz, oczywiście, uwodziciel, któremu nie można się oprzeć.

Gianni Angelli / Getty Images

Gianni Agnelli urodził się w 1921 roku w Villar Perosa, małej gminie na południowy zachód od Turynu w niezwykle bogatej i wpływowej rodzinie. Jego dziadek Giovanni Agnelli, po którym odziedziczył imię, zapewnił rodzinie godziwy byt, zakładając w 1899 roku przedsiębiorstwo o nazwie Fabbrica Italiana Automobili Torino (FIAT). Jego ojciec – Edoardo Agnelli – kontynuował rodzinny biznes jako włoski magnat biznesowy i główny akcjonariusz Fiata.

W 1919 roku poślubił Virginię Bourbon del Monte – córkę księcia San Faustino, członkinię starożytnej rodziny toskańsko-umbryjskiej, co nadało familii Agnellich jeszcze większy prestiż. Kobieta była ekscentryczką i artystką, czego dowodem był fakt, że trzymała lamparta na łańcuchu. Rodzinna iskra przedsiębiorczości przeniosła się na małego na Gianniego i rosła w nim przez całe dzieciństwo. Kiedy uczęszczał do szkoły średniej D'Azeglio w Turynie pojawiło się u niego zainteresowanie biznesem, do którego musiał jednak dojrzeć.

Niestety, życie Gianniego szybko zaczęło się zmieniać, gdy jego ojciec zginął tragicznie w wypadku lotniczym w 1935 roku. Między dziadkiem chłopca a matką wybuchł konflikt, kiedy Virginia związała się z Curzio Malaparte, pisarzem i dziennikarzem, zaledwie kilka miesięcy po śmierci męża. W rezultacie Giovanni uzyskał prawa do opieki nad siedmiorgiem wnucząt.

– Osobą, którą najbardziej podziwiał i której najbardziej się obawiał, był jego dziadek – mówił Alain Elkann, zięć Agnellego. – A kiedy zmarł jego ojciec, musiał przekonać dziadka, który był w dużej mierze jego nauczycielem, aby pozwolił mu iść na wojnę.

Dziadek był dla Gianniego wzorem, ale w 1943 roku, związany poczuciem obowiązku i przekonaniem, że „Agnelli musi być odważny nawet na wojnie” wstąpił do jednostki kawalerii, która walczyła w Afryce Północnej i Rosji, a tam został dwukrotnie ranny na froncie wschodnim. Prawie też stracił jeden palec w wyniku odmrożenia, a jeszcze surowsze warunki znosił w Afryce Północnej jako kierowca samochodu pancernego zbudowanego przez Fiata. Trzeci uraz, prawdopodobnie oparty bardziej na legendach niż na faktach, miał miejsce nie na polu bitwy, a w barze, kiedy niemiecki oficer podobno postrzelił w ramię nazbyt zakochanego w pewnej dziewczynie Agnellego. Po tym, jak Włochy wpadły w ręce aliantów, walczył w ruchu oporu, a jego płynna znajomość języka angielskiego uczyniła go użytecznym łącznikiem dla napływających wojsk amerykańskich.

– Wyróżnił się na wojnie – wspomina Alain Elkann. – I przywiązywał dużą wagę do tego doświadczenia. Był żołnierzem, a potem oficerem, co zapewniło mu dyscyplinę na całe życie.

Amerykańscy okupanci zmusili dziadka Gianniego do rezygnacji z zarządzania Fiatem, ponieważ firma budowała czołgi na potrzeby wojny. Giovanni miał już jednak gotowy plan poradzenia sobie z tą zmianą – wyznaczył kogoś sprytnego i zaufanego, aby kierował firmą, dopóki Gianni nie osiągnie wystarczającej dojrzałości, aby przejąć kontrolę. Padło na porucznika Vittorio Vallettę.

Gianni Agnelli - ikona włoskiego stylu / Getty Images

Zgodnie z zamierzeniami dziadka, Valletta kierował Fiatem do 1966 roku. W tym samym roku Gianni przejął stery i zaczął rozwijać firmę poprzez dywersyfikację portfela biznesowego i ekspansję na Rosję, Hiszpanię i Amerykę Południową.

Wiązało się to również z zainteresowaniem takimi branżami jak budownictwo, finanse, telekomunikacja i media. Dodatkowo Gianni złapał wiatr w żagle dzięki zakupowi La Stampa i Corriere della Sera, dwóch najważniejszych włoskich gazet.

Ostatecznie strategia ta uczyniła Fiata największym pracodawcą z sektora prywatnego we Włoszech i tym samym bardzo wpływową marką. Inne godne uwagi podboje motoryzacyjne obejmują także lokalne przejęcie Alfy Romeo i Lancii oraz zakup udziałów w Ferrari i Maserati. Z perspektywy czasu jego zaangażowanie w trzy najsłynniejsze marki samochodów sportowych na świecie – Alfa Romeo, Maserati i Ferrari – było ogromnym osiągnięciem.

Najciekawszą transakcją Gianniego był jednak zakup klubu Juventus Turyn, jednej z najbardziej wyrazistych włoskich drużyn piłkarskich. Rodzina Agnellich była związana z tą drużyną piłkarską od 1923 roku, co kontynuował Gianni, osobiście zarządzając klubem w latach 1947-1954. Wtedy zrezygnował ze swojej praktycznej roli lidera ze względu na problemy zdrowotne, ale był właścicielem klubu aż do śmierci. Słynął z tego, że często lądował helikopterem w ośrodku treningowym, aby porozmawiać ze swoimi zawodnikami i dzwonił do prezesa klubu każdego dnia o 6 rano.

Wpływ Gianniego i Fiata na włoską gospodarkę był niezwykły. Przypisuje mu się przeobrażenie Włoch z kraju opartego na rolnictwie do kraju uprzemysłowionego, od absolutnego ubóstwa po II wojnie światowej do szóstego najbogatszego państwa na świecie. Szeptem wspomina się też, że Gianni był za życia właścicielem jednej czwartej akcji włoskiej giełdy.

W okresie swojej największej świetności Fiat zaopatrywał 50 proc. Włochów w pojazdy i był ikoną przemysłowego sukcesu i stylu.

Nierzadko nazywa się też Gianniego “L'Avvocato” (wł. prawnik – miał wykształcenie prawnicze, choć nigdy nie praktykował) i „niekoronowanym królu Włoch”. Jego ogromny wkład we włoską gospodarkę, częste kolacje z najpotężniejszymi osobistościami świata i ogólny podziw ze strony całego kraju zapewniły mu taki tytuł.

Dodatkowo zgodnie z konstytucją Republiki Włoskiej urzędujący prezydent może mianować pięciu senatorów dożywotnich, spośród osób, które mają dla kraju najwyższe zasługi na polu społecznym, naukowym, artystycznym i literackim. Takim senatorem stał się Gianni Agnelli w 1991 roku.

Ślub Gianniego Agnelli i księżniczki Marella Caracciolo / Getty Images

Gianni Agnelli zasłynął również tym, że był notorycznym playboyem. Nie zaszkodziło to jednak jego wizerunkowi publicznemu, a jedynie go wzmocniło. Często cytuje się jego rady dotyczące kobiet.

– Są mężczyźni, którzy rozmawiają o kobietach, i inni, którzy z nimi rozmawiają – ja wolę z nimi rozmawiać.

Do jego znanych kochanek należały Linda Christian, Anita Ekberg, Danielle Darrieux czy Rita Hayworth. Plotki dodają do listy także Jacqueline Kennedy. W sierpniu 1962 roku Jackie i jej czteroletnia córka Caroline Kennedy przyjechały do Ravello na włoskie wakacje, a Agnelli przyczynił się do poprawy stosunków włosko-amerykańskich, zabierając Pierwszą Damę na pokład swojego jachtu.

Paparazzi od razu pokochali tę „parę”, a na ulicy krążyła pogłoska o romansie. Nawet prezydent Kennedy stał się zazdrosny, gdy zobaczył ich wspólne zdjęcia i dowiedział się o ich wycieczkach. Wysłał wówczas telegram do żony, w którym napisał: „Więcej Caroline, mniej Agnelli”.

Gianni mieszkał też w 28-pokojowej willi na południu Francji, gdzie spędził pięć lat z Pamelą Churchill Harriman z domu Digby. Pamela cieszyła się tym związkiem i nawet określiła go jednym z najszczęśliwszych okresów w swoim życiu, ale w 1952 roku relacja ta przeżywała trudny okres z powodu Anne-Marie d'Estainville.

Rzekomo jadąc z d'Estainville do domu, Gianni miał straszny wypadek samochodowy (jeździł jak szaleniec, ale kierowcą był dobrym), w wyniku którego jego noga została tak uszkodzona, że lekarze uznali, że będą musieli ją amputować. Kończynę ostatecznie uratowano, ale Gianni do końca życia jeździł na nartach z metalową ortezą.

Rozwiedziona z synem Sir Winstona Churchilla, Randolphem, i mająca nadzieję zostać panią Agnelli, kolorowa i kontrowersyjna pani Digby czuwała nad swoim kochankiem, gdy ten wracał do zdrowia po wypadku samochodowym.