Deskundige legt uit: Waarom gedeelde besluitvorming de MS-therapie verbetert
Shared Decision Making (SDM) is een proces waarbij de patiënt en de zorgverlener samen een medische beslissing nemen.
Gedeelde besluitvorming (SDM) beschrijft een gezamenlijk besluitvormingsproces waarbij de patiënt en de arts samen een medische beslissing nemen. Deze beslissing is gebaseerd op zowel de medische expertise als de persoonlijke voorkeuren en omstandigheden van de patiënt.
SDM is met name belangrijk bij multiple sclerose (MS), een complexe ziekte met een sterk geïndividualiseerd beloop en talloze behandelingsmogelijkheden. MS wordt beschouwd als een voorkeursgevoelige aandoening , waarbij patiëntvoorkeuren een centrale rol spelen bij de keuze van de behandeling.
Uit talrijke onderzoeken blijkt dat SDM voordelen biedt bij de behandeling van MS:
Uit een review van Pöttgen et al. (2018) blijkt dat de betrokkenheid van patiënten bij behandelbeslissingen, met name bij ziektemodificerende therapieën (DMT's), de therapietrouw verbetert. Volgens de auteurs is duidelijke en begrijpelijke communicatie van patiëntgerichte informatie van bijzonder belang.
Feys et al. (2023 ) gebruikten een Delphi-studie met 69 MS-experts om concrete aanbevelingen te ontwikkelen voor de implementatie van SDM in de praktijk. Hun conclusie: SDM zou een integraal onderdeel moeten zijn van het gehele behandelproces, zowel tijdens de initiële therapie als tijdens de opschaling van de therapie.
De digitale tool MS-SUPPORT is ontwikkeld om patiënten te ondersteunen bij het kiezen van een DMT. Studies tonen aan dat het niet alleen de besluitvorming vergemakkelijkt, maar ook de communicatie met artsen verbetert.
Een systematische review uit 2023 van Lippa et al. laat ook zien dat veel MS-patiënten meer betrokkenheid wensen bij beslissingen over symptoombestrijding (bijv. vermoeidheid, spasticiteit). SDM zou daarom verder moeten gaan dan de keuze voor DMT.
In de praktijk komt het nog steeds vaak voor dat artsen het behandeltraject voor MS bepalen, ook al hebben dergelijke beslissingen tijdens de eerste consulten of als onderdeel van escalatietherapie een aanzienlijke impact op het leven van de getroffenen. Dit ondanks het feit dat studies aantonen dat een gelijkwaardige arts-patiëntrelatie leidt tot meer samenwerking, therapietrouw en patiënttevredenheid. Deze participatieve besluitvorming vereist dat artsen de voor- en nadelen van de betreffende behandeling aan de patiënten uitleggen en andere opties uitleggen. Getroffenen zouden dan de mogelijkheid hebben om de bijbehorende risico's en kansen met betrekking tot de voorgestelde behandelingen vanuit hun eigen perspectief te evalueren. Is dit überhaupt mogelijk en verstandig voor leken? Ja, omdat patiënten zichzelf het beste kennen en weten welke therapievorm bij hun dagelijks leven past. Patiënten beoordelen vanuit hun eigen perspectief, rekening houdend met verschillende sociale aspecten, deelname aan het leven en hun kwaliteit van leven.
- Verbeterde communicatie tussen arts en patiënt
- Hogere therapietrouw door betrokkenheid bij behandelbeslissingen
- Meer vertrouwen en openheid in behandelgesprekken
- Versterking van de autonomie: Getroffenen kunnen inspraak hebben,
- wat past in jouw dagelijks leven
- Waardering en erkenning van de individuele levensrealiteit
- Het perspectief van de patiënt wordt actief in de therapie opgenomen
- Zelfs gevoelige onderwerpen zoals gezinsplanning kunnen openlijker worden besproken
- Taboe-onderwerpen zoals incontinentie krijgen vaker ruimte in het gesprek
- Minder angst voor ‘behandeling van bovenaf’
De weg naar meer SDM loopt via structurele veranderingen:
- Opleiding voor artsen die al in de praktijk werken : Communicatie op ooghoogte kun je leren
- Aanpassingen in de medische studies : toekomstige artsen moeten al vroeg worden voorbereid op een patiëntgerichte houding
- Culturele verandering in de gezondheidszorg : Patiënten zijn geen ontvangers van opdrachten en dat betekent niet dat artsen niet deelnemen, maar dat beslissingen in partnerschap worden genomen.
Een veelgehoord bezwaar tegen SDM is de vermeende toename van de benodigde tijd. Studies laten echter een ander verhaal zien:
Een overkoepelend onderzoek door Moriah E. Ellen et al . toont aan dat SDM over het algemeen de kosten of consultatietijd niet significant verhoogt. In eerste instantie kan training extra inspanning vergen, maar met meer oefening wordt het proces efficiënter, niet trager.
Conclusie: Gedeelde besluitvorming is een cruciale bouwsteen voor moderne, geïndividualiseerde en humane zorg, met name voor chronische ziekten zoals MS. Het gaat erom de getroffenen als experts in hun eigen leven te zien en hen serieus te nemen. De beste beslissingen komen immers voort uit dialoog!
Dr. Mimoun Azizi is hoofdarts van het Centrum voor Geriatrie en Neurogeriatrie van de KVSW en neuroloog. Hij maakt deel uit van onze EXPERTS Circle . De inhoud geeft zijn persoonlijke perspectief weer, gebaseerd op zijn individuele expertise.
FOCUS
