Czym jest lęk i jak możemy z nim walczyć?
Opublikowano: 09.05.2025 - 17:10
Lęk jest jedną z najbardziej podstawowych ludzkich emocji.
Jest to naturalna reakcja na sytuacje postrzegane jako zagrażające lub trudne.
Sporadyczne uczucie lęku jest normalną częścią życia i przygotowuje nas do stawienia czoła potencjalnym zagrożeniom.
Jednakże gdy jest nadmierne, uporczywe, trudne do kontrolowania lub nieproporcjonalne, może powodować problemy. To zaburzenie lękowe nazywa się lękiem.
Zrozumienie różnych sposobów, w jakie objawia się lęk, jest kluczowe dla osób, które go doświadczają, i dla wsparcia, jakiego można im udzielić.
CZYM JEST LĘK?Lęk można opisać psychologicznie jako uczucie strachu i niepokoju.
Można je również zdefiniować jako lęk, napięcie lub niepokój wynikające z oczekiwania na niebezpieczeństwo.
Sytuacja ta może wynikać z naszych własnych myśli lub ze zdarzeń wokół nas.
Dr, który pracował w dziedzinie psychologii i edukacji w Wietnamie i Stanach Zjednoczonych. Według Phuong Le „Lęk może być czasami tak silny, że osoby, które go doświadczają, mogą porównać go do bólu fizycznego. To pokazuje skalę jego wpływu na zdrowie psychiczne”.
Dr. W łagodniejszej formie lęk może być korzystny, działając jako system ostrzegawczy, który zwiększa świadomość potencjalnych zagrożeń i promuje gotowość i uwagę, mówi Phuong Le.
Jeśli jednak lęk przed przyszłymi wydarzeniami staje się nadmierny i utrudnia nam normalne funkcjonowanie, może to wskazywać na zaburzenia psychiczne.
JAKA JEST RÓŻNICA MIĘDZY LĘKIEM A STRESEM?Stres związany z bieżącymi wyzwaniami, takimi jak terminy w pracy czy problemy rodzinne, zazwyczaj ustępuje po rozwiązaniu tych sytuacji.
Często jednak lęk pojawia się bez wyraźnej przyczyny, jest wywołany wewnętrznymi myślami i trwa dłużej niż stres.
Lęk; Należą do nich uczucia strachu, niepokoju, zmartwienia i skrajnego lęku.
JAK WPŁYWA NA NAS LĘK?Lęk może wpływać na ogólną jakość życia i nastrój, ponieważ trwa długo.
Dr Phuong Le twierdzi, że długotrwały lub przewlekły stres może być główną przyczyną zaburzeń lękowych:
„Doświadczanie zbyt dużego stresu przez dłuższy okres czasu może zaburzyć delikatną równowagę neuroprzekaźników w mózgu, które odpowiadają za regulację nastroju.
„Ta ciągła presja może ostatecznie doprowadzić do długotrwałych problemów zdrowotnych, w tym zaburzeń nastroju i lękowych”.
Wyjaśniając, że codzienne życie może wywoływać niepokój, dr Phuong Le kontynuuje:
„Badania pokazują również, że stresujące wydarzenia wiążą się ze zwiększoną wrażliwością na lęk w dłuższej perspektywie, a przedłużający się stres może sprawić, że jednostki będą bardziej podatne na występowanie objawów lękowych.
„Dlatego też niezwykle istotne jest skuteczne radzenie sobie ze stresem, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaburzeń lękowych i innych negatywnych skutków dla zdrowia psychicznego”.
JAK LĘK WPŁYWA NA NASZE CIAŁO?Utrzymujący się niepokój może mieć poważny wpływ na ogólny stan zdrowia.
Dr Phuong Le twierdzi, że przewlekły niepokój wiąże się ze zwiększonym ryzykiem problemów sercowo-naczyniowych (serca i naczyń krwionośnych), takich jak choroby serca, zawał serca, wysokie ciśnienie krwi i udar.
Lęk może również wywoływać problemy trawienne, takie jak zespół jelita drażliwego (IBS), wrzody, nudności, biegunka i zaparcia.
Przewlekły niepokój może osłabić układ odpornościowy, przez co stajemy się bardziej podatni na infekcje i choroby.
Może powodować problemy ze snem, co z kolei powoduje większy niepokój.
Bóle głowy i przewlekły ból często pojawiają się, gdy odczuwamy niepokój, a związek między przewlekłym niepokojem a rozwojem chorób autoimmunologicznych może być różny. Problemy te zmniejszają naszą zdolność zwalczania infekcji.
Zwiększa ryzyko wystąpienia innych zaburzeń psychicznych, takich jak lęk, depresja i uzależnienie od narkotyków.
W rezultacie lęk może znacząco obniżyć jakość życia i nasilić trudności w życiu codziennym, pracy i relacjach osobistych.
W ciężkich przypadkach może zwiększyć ryzyko popełnienia samobójstwa.
JAK RADZIĆ SOBIE Z LĘKIEM?Techniki zarządzania ogólnego:
W życiu codziennym możemy stosować różne techniki rozpoznawania i leczenia objawów.
Praktyki uważności, które koncentrują się na chwili obecnej, bez jej osądzania, są niezwykle skuteczne w zmniejszaniu lęku i przywracaniu nas do tu i teraz.
Techniki relaksacyjne takie jak powolne, głębokie oddychanie, stopniowy relaks mięśni i wyobrażanie sobie obrazów mogą pomóc w uspokojeniu reakcji organizmu na stres i złagodzeniu napięcia.
Praktykowanie prawidłowych technik oddychania przeponą może pomóc w zapobieganiu hiperwentylacji (szybszemu i/lub głębszemu oddychaniu niż jest to konieczne), która jest częstym objawem fizycznym lęku.
Stopniowe stawianie czoła lękom poprzez małe, osiągalne kroki może pomóc jednostkom przetestować swój lęk i zbudować pewność siebie.
Niektórzy uważają, że pomocne jest wyznaczenie konkretnego „czasu na zmartwienia” w ciągu dnia, aby zapobiec temu, by lęk wziął górę w innych porach.
Pomocne może okazać się prowadzenie dziennika, w którym będziesz zapisywać momenty występowania lęku i identyfikować możliwe czynniki wyzwalające.
- „Porozmawiajmy o tym”
Rozmowa o swoich uczuciach z zaufanymi przyjaciółmi, członkami rodziny lub osobami korzystającymi z infolinii zdrowia psychicznego może okazać się wsparciem i poczuciem, że ktoś cię wysłucha.
Grupy wsparcia mogą stworzyć bezpieczną przestrzeń do dzielenia się doświadczeniami i uczenia się od osób mierzących się z podobnymi wyzwaniami.
Przyjemne i relaksujące hobby również mogą zmniejszyć niepokój.
Techniki terapii poznawczo-behawioralnej:
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) oferuje metody radzenia sobie z lękiem i koncentruje się na identyfikowaniu i kwestionowaniu niekorzystnych wzorców myślowych.
Polega ona na zbadaniu dowodów za i przeciw myślom negatywnym, aby uzyskać zrównoważoną perspektywę.
Uważność jest często wykorzystywana w celu obserwacji myśli bez ich osądzania oraz w celu poprawy regulacji emocjonalnej.
Jest to technika terapii poznawczo-behawioralnej, która koncentruje się na satysfakcjonujących i wartościowych działaniach, mających na celu poprawę nastroju i zmniejszenie lęku.
Terapia ekspozycyjna, kluczowy element terapii poznawczo-behawioralnej zaburzeń lękowych, polega na stopniowym konfrontowaniu się z sytuacjami, myślami, odczuciami i uczuciami wywołującymi strach w sposób kontrolowany, aby ograniczyć zachowania unikające i wyrobić tolerancję.
Terapia poznawczo-behawioralna obejmuje szereg technik relaksacyjnych i redukcji stresu, które pomagają uspokoić układ nerwowy i poradzić sobie z ogólnym lękiem.
Prowadzenie dziennika lub dziennika myśli może pomóc nam śledzić negatywne emocje i identyfikować wzorce.
- Restrukturyzacja poznawcza
Restrukturyzacja poznawcza – lub „przeformułowanie” – polega na uważnym przyjrzeniu się negatywnym wzorcom myślowym i próbie przemyślenia ich w sposób bardziej pomocny i realistyczny.
Leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), takie jak sertralina (jedną z marek, która ją zawiera, jest Lustral) i fluoksetyna (jedną z marek, która ją zawiera jest Prozac), pomagają zrównoważyć poziom serotoniny w mózgu.
Serotonina to substancja chemiczna, która wpływa na nastrój i emocje.
Niski poziom wiąże się z lękiem i depresją.
SSRI zapobiegają zbyt szybkiemu wchłanianiu zwrotnemu serotoniny przez mózg, dzięki czemu jest jej więcej i może poprawić nastrój oraz zmniejszyć lęk.
Phuong Le zaleca stosowanie leków w połączeniu z innymi metodami:
„Należą do nich terapie, takie jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT), zmiany stylu życia, takie jak ćwiczenia i zmiany w diecie, techniki uważności i relaksacji oraz strategie radzenia sobie ze stresem”.
Jednak Phuong Le uważa, że leki te mogą nie działać u każdego:
„U wielu osób leki na receptę, takie jak leki przeciwdepresyjne (w tym SSRI), mogą pomóc w poprawie nastroju i umiejętności radzenia sobie z problemami.
„Ważne jest, aby spotkać się z lekarzem, aby sprawdzić, czy lek jest dla Ciebie odpowiednią opcją. Lekarz może wyjaśnić, jak działa lek, jakie są możliwe skutki uboczne i pomóc Ci znaleźć najlepsze podejście do Twoich indywidualnych potrzeb”.
Phuong Le mówi, że wzrost niepokoju wśród młodszych pokoleń jest często postrzegany jako oznaka słabości.
Jednakże, jak twierdzi, pozytywnym krokiem jest fakt, że liczba zgłaszanych przypadków wzrosła, gdyż wzrosła świadomość i chęć szukania pomocy.
Nadmiar informacji, media społecznościowe, stres związany z nauką i zmieniająca się dynamika społeczna szczególnie dotykają ludzi młodych.
Phuong Le podkreśla, że błędne przekonania na temat lęku należy obalać faktami.
Phuong Le twierdzi, że powszechnym mitem jest to, że lęk jest wynikiem przesadnej reakcji lub zbytniego zamartwiania się.
„Prawda jest taka, że zaburzenia lękowe to poważne schorzenia, które wiążą się z czymś więcej niż chwilowym zmartwieniem lub strachem; mogą one prowadzić do rzeczywistych zmian w funkcjonowaniu i strukturze mózgu”.
Kolejnym błędnym przekonaniem jest to, że tylko szczupłe osoby mogą się martwić.
W rzeczywistości zaburzenia lękowe mogą dotknąć każdego i często są spowodowane czynnikami biologicznymi, środowiskowymi i genetycznymi.
Phuong Le ostrzega również, że dla wielu osób błędem jest myślenie, że lęk minie sam z siebie, mówiąc:
„Bez leczenia lęk może utrzymywać się, a nawet pogarszać z czasem, ale skuteczne metody leczenia są dostępne, aby znacznie poprawić objawy. Chociaż leki są opcją, mit, że jest to jedyne skuteczne leczenie, jest fałszywy.
„Istnieje wiele skutecznych podejść, w tym psychoterapia, zmiana stylu życia i różne praktyki holistyczne.
„Wbrew przekonaniu, że mówienie o lęku pogarsza go, otwarta dyskusja na ten temat może w rzeczywistości promować zrozumienie i wsparcie, skłaniać jednostki do szukania pomocy i zmniejszać poczucie izolacji”.
Według Phuong Le kolejnym mitem jest to, że zaburzenia lękowe są rzadkie.
Jak twierdzi, lęk jest najczęstszą kategorią zaburzeń psychicznych i powoduje szereg objawów fizycznych, które wpływają na całe ciało.
Podsumowując, lęk jest złożonym zjawiskiem, które ma istotne znaczenie psychologiczne i biologiczne.
Choć w pewnych sytuacjach może poprawić naszą sprawność, często może przerodzić się w zaburzenie wymagające interwencji z zastosowaniem szeregu technik, a czasem także leków.
Niniejszy raport został przygotowany i sprawdzony przez dziennikarzy BBC. W ramach projektu pilotażowego sztuczną inteligencję wykorzystano również do tłumaczeń.
Cumhuriyet
