Grace Paley: Kobiety z mężczyznami

Od sąsiedztwa do świata, fikcja Grace Paley (1922-2007) ujawnia podziwu godne wewnętrzne siostrzeństwo w tomie jej Complete Stories , który łączy trzy jej wyjątkowe i cenione książki poświęcone temu gatunkowi. Wrażliwy zapis nowojorskiej egzystencji przeżytej w ekspansywnym upale drugiej połowy XX wieku, kompendium sprawia, że ​​ta mądra, iskrząca i świetlista potomkini rosyjskich Żydów mówi z odnowioną energią. Skupiła swoje pisanie na najbliższych ludzkich więzach, projektując je na tle żywego historycznego fresku, który obejmuje okres powojenny, Wietnam i wojnę w Zatoce Perskiej.

Dom i ulica to napięte i plastyczne bieguny dzieła i biografii, które ujawniają niestrudzone powołanie aktywisty ( Paley ogłosiła się feministką, pacyfistką, anarchistką), chociaż autorka dba o oddzielenie pamfletu od sztuki, rozmontowując wszelkie przekonania w domniemanym sztandarze opowieści. Ta formalna szlachetność dodatkowo wzmacnia polityczną naturę jej narracji, przecinanej walkami, argumentami, ironiami, sprzecznościami i dialogicznymi paradoksami wokół najróżniejszych tematów, w których miłość (ton, lekkość, bicie serca) zawsze działa jako cenna substancja pojednawcza. Sama historia rozwija się w miarę postępu obszernego kompendium, w kapryśnej przemianie zwięzłości i długości, w wyznaczaniu nieregularnych kursów, w szkicowaniu fragmentarycznych scenariuszy i sytuacji otwartej tkaniny, która odtwarza rozcieńczony chaos życia.

To, że ewolucja Paley jako pisarki towarzyszyła, odzwierciedlała, a nawet napędzała jej własne przeznaczenie jako wyzwolonej kobiety, potwierdza wstęp „Two Ears, Three Lucky Strikes”, późna, pierwszoosobowa relacja z szczęśliwej wyprawy do literatury. Wpis tak swobodny i domowy jak odcisk, który miał naznaczyć jej twórczość, rozpoczynający się od choroby, która pozwoliła jej napisać trzy historie na jednym posiedzeniu i pokazać je ojcu przyjaciół jej dzieci, który był wydawcą.

Zlecenie nowych opowiadań dało początek Love's Battles (1959), antologii, która została wydana w dogodnym momencie przez drugą falę feminizmu w dekadzie zdominowanej przez mężczyzn. Znajdziemy tu gadatliwe nastolatki, które uciekają za starszymi mężczyznami, kobiety po ślubie uprawiające ukradkowy seks ze swoimi byłymi, porzucone żony, które zamieniają swojego przyjaciela w kochanka, oraz młode kobiety, które poddają się rozmowom kwalifikacyjnym z groteskowymi pracodawcami. Złożona i dialektyczna przepaść między płciami staje się w istocie kluczową osią w tekstach autorki, na swój sposób wymowną i minimalistyczną inwersją surowej twórczości towarzyszy, takich jak Saul Bellow czy Philip Roth, którzy chwalili debiut Paleya.

„Musiałam opowiedzieć w sposób pomysłowy o tym, jak wyglądało nasze życie, kobiet i mężczyzn, w tamtych czasach” – zauważa pisarka, która jednocześnie z tym przełomowym odkryciem, mówi, że rozwinęła drugie ucho, które będzie jej towarzyszyć na zawsze w jej twórczej pracy. Wzmianka o tym dodatkowym organie jest fundamentalna, ponieważ odsłania wirtuozerską jakość ustną jej opowieści, w których kobiety i mężczyźni z różnych pokoleń, o różnym stanie cywilnym, rasie i klasie społecznej prowadzą elektryzującą, urywaną rozmowę.

W tych opowieściach o bolesnym costumbrismo, osadzonych w Stanach Zjednoczonych, które służą jako abstrakcyjne schronienie dla exodusu europejskich imigrantów, którzy pozostawili za sobą gęstą, bolesną i wstrząsającą tradycję, nie ma prawie żadnych obiektów, scenografii ani krajobrazów. Tylko kilka peryferyjnych obszarów Manhattanu graniczy z fikcjami (Brooklyn, Williamsburg, Queens, New Jersey), podczas gdy publiczny park obsadzony platanami służy jako alegoryczne centrum książki, miejsce równie sprzyjające idyllicznej zabawie młodych matek z dziećmi, jak i wrogim starciom z nieznajomymi lub wybuchowi hałaśliwej demonstracji antywojennej strzeżonej przez policję.

W tym sensie pismo emanuje bardzo subtelną nierealnością, być może największym darem każdego pisarza naturalistycznego („Prawdziwe? Rzeczywistość? Uff!” czytamy w „Amigas”), cechą, którą wzmacnia rozłączne jądro postaci, które wchodzą i wychodzą jak drzwi obrotowe między wielką komedią ludzką a tragikomicznym skeczem sitcomowym.

Pisarka Fe Darwin jest rozpoznawalną protagonistką tego mutanta i przerywanego klanu, który również składa się z jej synów, Richarda i Anthony'ego „Tonto”, jej byłego męża Ricardo i jego dojrzałego partnera Jacka, jej rodziców, przyjaciół i sąsiadów. Alter ego , którego Paley nigdy nie przyjął, Fe pojawia się po raz pierwszy we wczesnym i farsowym „Two Short Sad Stories from a Long and Happy Life” z Love's Battles, gdzie jej postać, jednocześnie współczująca i buntownicza, delikatna i nieobliczalna, krucha i odporna, jest już postrzegana. „Z technicznego punktu widzenia jestem przeciwko Państwu Izrael. Jestem rozczarowana, że ​​zdecydowali się stać się Państwem właśnie za mojego życia”. „Dlaczego kobieta klęka przed mężczyzną, aby go czcić?” lub „Musiałam wychowywać te dzieci jedną ręką, podczas gdy drugą uderzałam w klawisze maszyny do pisania, aby zarobić na życie” to obelgi Fe przed jej dwoma zdezorientowanymi mężami i niesfornymi dziećmi.

Pozostała część twórczości artystki musiała poczekać na premiery Enormous Changes at the Last Minute (1974) i Later the Same Day (1985), aby rozwinąć swoją nieuchwytną świetność wieku średniego.

W tych mistrzowsko stylizowanych opowieściach możemy ją znaleźć prowadzącą słodko-gorzkie rozmowy ze starszymi sąsiadami jej matki („Faith in the Afternoon”), radzącą sobie z druzgocącą śmiercią przyjaciół („Living”, „Friends”), wchodzącą w interakcje ze swoją różnorodną społecznością z wysokiej gałęzi („Faith in a Tree”), przedstawiającą jedenaście samotnych matek żyjących z zasiłków („In the Northeast Park”), odwiedzającą swojego osiemdziesięcioletniego ojca w szpitalach lub domach opieki („Conversation with My Father”, „Dreamer in a Dead Language”), biegnącą truchtem w stronę swojej starej dzielnicy, gdzie spotyka czarnoskórą kobietę mieszkającą w domu jej dzieciństwa („The Long Distance Runner”), strofującą rasistowskiego Żyda, który siłą adoptował ciemnoskórego wnuka („Zagrowsky Tells”) lub sypiającą z kochankiem sinologiem, z którym układa oddane, radosne wiersze („The Precious Moment”).

W tej historii Fe otrzymuje również wizytę od Chinki, lustra z drugiej strony planety, „której życie wydawało się jej więcej niż dziwne i która doświadczyła ograniczeń historii”, którą zabiera w podróż po Nowym Jorku w gwałtownym upadku (co znajduje odzwierciedlenie w przerażających historiach takich jak „Samuel”, „W ogrodzie” i „Młoda dziewczyna” z ich śmiercią dzieci, porwaniami i gwałtami). Jest to ostateczny gest Grace Paley w jej postępowej próbie objęcia szerokiego, nieciągłego sąsiedztwa, nieskończonego w swoich niuansach; literackiej utopii, która stała się możliwa dzięki buntowi opuszczenia domu.

Complete Stories , Grace Paley. Tłum. Susana Contreras i inni. Anagrama, 448 stron.