Daniel Canogar: sztuka brudzenia sobie rąk cyfrowymi śmieciami

Kiedy Muzeum Prado obchodziło w 2019 roku dwusetną rocznicę swojego istnienia, hiszpański artysta Daniel Canogar , na zlecenie instytucji, zamówił zdjęcia wszystkich dzieł z kolekcji i stworzył algorytm, który je stopił. Zainspirowany „płynnym społeczeństwem” Zygmunta Baumana, przez cztery kolejne noce wyświetlał na fasadzie muzeum płynną kaskadę historii sztuki – kaskadę tak płynną, że można by nią pomylić nawet Goyę z Velázquezem .

Zrobiła coś podobnego na Biennale Aurory w 2024 roku. Wyświetliła hipnotyczny wirtualny obraz na Ratuszu w Dallas , który naśladował jedwabisty sposób, w jaki tkaniny się układały i rozciągały. Intrygującym aspektem było to, że składał się on z nagłówków wiadomości nadawanych na żywo w tym momencie przez takie kanały jak CNN, Fox News, BBC News, Al Jazeera i Le Monde . Nagłówki kreśliły ruchomy obraz, który rozwijał się szybko i chaotycznie, nigdy taki sam . W ten sposób stworzyła metaforę niekończącego się przeciążenia informacyjnego naszych czasów, niekończącego się przewijania, które platformy oferują użytkownikom. Sugeruje, że jest to „przyczyna kryzysu epistemologicznego, kryzysu o powadze i społecznych i politycznych konsekwencjach, który wciąż próbujemy zrozumieć”.

W ramach programu Presente Continuo hiszpański artysta przybył do Buenos Aires, miasta, które uważa za „brutalnie kreatywne”. Wygłosił serię wykładów i warsztatów w Fundacji Andreani, CCEBA (Centro Cultural de la Cultura Económica de Buenos Aires) i Fundacji Cazadores , a także rozmawiał z Ñ o swoich procesach twórczych. Rozwinął idee takie jak znaczenie „brudzenia sobie rąk cyfrowymi śmieciami, aby zastanowić się nad ich wpływem od wewnątrz”. Presente Continuo to program — organizowany przez Fundację Bunge y Born i Fundację Williams — który ugruntował swoją pozycję jako przestrzeń szkoleń, badań i produkcji dzieł, idei, opisów i narracji. W programie bierze udział dwudziestu czterech artystów, myślicieli, kuratorów, badaczy nauk ścisłych, społecznych i humanistycznych, naukowców i technologów z całego kraju.

Canogar to artysta, którego twórczość ewoluowała wraz z ciągłą transformacją technologiczną ostatnich dekad, nie tracąc przy tym swojej tożsamości ani poetyckiej istoty. Od wczesnego wykorzystywania przez niego zapomnianych technologii, takich jak płyty CD i kasety VHS, poprzez media cyfrowe, diody LED, a obecnie sztuczną inteligencję, jego twórczość pozwala nam na nowo przyjrzeć się, z krytycznej i poetyckiej perspektywy, różnorodnym mediom, formatom i urządzeniom, które zapoczątkowały przejście od analogu do cyfry.

„Istnieje problem przeciążenia informacyjnego, przytłoczenia ogromną ilością dostępnych informacji, a społeczeństwo, które nie przetwarza swojego obecnego stanu, staje się chore, a nawet psychotyczne” – twierdzi. „Myślę , że świat sztuki odwraca się od śmieci . Ważne jest, aby byli artyści, którzy metaforycznie brudzą sobie ręce technologicznymi pozostałościami. Ponieważ jest to sposób na reagowanie wiedzą. Każdy ma zdanie na temat sztucznej inteligencji, ale niewielu rozumie, jak ona działa . Musimy analizować zachodzące wokół nas zmiany, zastanawiać się nad nimi i angażować się w nie. Czuję potrzebę zrobienia tego, aby lepiej zrozumieć rzeczywistość, która mnie przytłacza i dezorientuje”.

Zaczynał jako fotograf, a następnie zajął się sztuką instalacji technologicznych. Tworzył prace w różnorodnych przestrzeniach publicznych, od więzienia panoptycznego w Montevideo po ekrany LED na Times Square, a także na biennale i w najważniejszych muzeach na całym świecie . „Kiedy miałem 14 lat, odkryłem ciemnię i poczułem coś bliskiego magii. Technologia ma w sobie ten tajemniczy i fascynujący pierwiastek – obraz może pojawić się na papierze. Za pomocą kilku chipów i kabli można stworzyć coś, co ożywa” – podkreśla.

Za pomocą przestarzałych lub wyrzuconych technologii, takich jak kasety VHS, dyski twarde, płyty CD, drukarki i stare telefony, które nabywa na targowiskach i w punktach recyklingu, jego animacje nawiązują do dialogu między analogową przeszłością i cyfrową teraźniejszością , w którym elektroniczny obiekt użytkowy staje się repozytorium wspomnień służących badaniu pamięci i tożsamości.

„W odpadach, oprócz bardzo taniego materiału, znalazłem wiele z kultury: jest ona naznaczona tym, co ludzie wyrzucają” – podkreśla. Jego seria „Small Data ” była czymś w rodzaju „muzeum technologicznej przestarzałości” – mówi – z pracami rzeźbiarskimi wykonanymi z pilotów, fragmentów klawiatur, kalkulatorów, ponad dwóch tysięcy płyt DVD znalezionych w śmietniku i starych, niemal wymarłych modeli telefonów komórkowych . Wyświetlał na nich animacje, przywracając je do życia, jednocześnie skłaniając do refleksji nad tym, jak coraz szybciej jedna technologia jest porzucana na rzecz innej. „Przyspieszona technologiczna przestarzałość skazuje zbiorową pamięć ukrytą w tych technologiach na zapomnienie. Ale bez nich przestajemy być tym, kim jesteśmy”.

Odnosząc się do wpływu sztuki technologicznej na środowisko , podkreślił, że „trwają ciągłe wysiłki na rzecz podnoszenia świadomości i opracowywania rozwiązań inżynieryjnych, aby znaleźć alternatywy. Technologia wyrządziła i nadal wyrządza wiele szkód, ale może nam również pomóc ocenić wpływ, jaki my, ludzie, wywieramy na planetę . Dzieła technologiczne zużywają dużo energii i w tym sensie uspokaja mnie fakt, że 80% energii w Hiszpanii pochodzi ze źródeł odnawialnych, gdzie głównie tworzę dzieła publiczne. Interesuje mnie jednak „zanieczyszczanie” świata sztuki, tej artystycznej bańki, którą czasami sam wykorzystuję, aby chronić się przed światem. Ponieważ czasami używamy sztuki, aby negocjować z rzeczywistością i odwrócić się od śmieci. Powinniśmy jej używać, aby widzieć”.