Verkiezingen met gesloten raam

In de huidige verkiezingsdynamiek hebben de kandidaten nauwelijks iets gezegd over de actuele internationale situatie. Het is duidelijk dat absolute prioriteit wordt gegeven aan de veelzijdige realiteit die de Portugese inwoners van ons land dagelijks ervaren. Maar in die andere context is zo'n stilte toch verrassend.

Deze terechte nadruk op binnenlandse aangelegenheden doet niets af aan het feit dat het nuttig is om ook informatie over de politieke en economische situatie elders toe te voegen, met name wat betreft de gevolgen daarvan voor Portugal.

Sterker nog, juist op een planeet die de afgelopen decennia merkbaar is 'gekrompen' - dankzij de enorme toename van het toerisme die is ontstaan ​​door de waardevolle samenwerking tussen toegankelijke vervoersmiddelen en door verschillende culturele programma's die gericht zijn op een grotere nabijheid tussen mensen - is het begrip 'buitenlander' of 'vervreemd' inmiddels zachtjes naar de plank van museale curiosa verwezen. Tegenwoordig kruisen 'externe' en 'interne' informatie elkaar onvermijdelijk - in discours en praktijk - en daarom lijkt het mij vreemd om in een electorale context zoals die zich nu bij ons afspeelt, dit complementaire perspectief te negeren.

Ik noem als voorbeelden Europa, de Portugees-sprekende landen en in het algemeen onze gemeenschappen verspreid over de hele wereld:

Ten eerste wil ik de aandacht vestigen op dit continent dat van ons is en waar we elkaar bij de voornaam noemen . Dit continent zal uiteraard de ruimte zijn waar onze jongeren zich gedurende hun 'actieve leven' voornamelijk bewegen. Hoewel het waar is dat er alles aan gedaan moet worden om te voorkomen dat mensen ons land verlaten om ergens anders heen te gaan, zou het contraproductief en nutteloos zijn om dit als het enige doel te stellen: niet alleen is de generatie die net de 'arbeidsmarkt' betreedt - en nog meer degenen die na hen komen - bijna permanent en digitaal verbonden 'in een netwerk' met gesprekspartners die zich op meerdere geografische coördinaten bevinden, maar een deel van hun fysieke afwezigheid uit Portugal gedurende een bepaalde periode zou een echt voordeel kunnen opleveren voor hun vooruitgang, zowel op technisch als op menselijk vlak. Gezien deze praktijk van voortdurend communicerende vaten zou het volkomen gerechtvaardigd zijn om de politici die meedoen aan de verkiezingen uit te dagen om zich uit te spreken. Daarmee zouden we in het openbaar een te beperkt perspectief doorbreken, zowel wat betreft de ‘braindrain’ als de nationalistische fixatie.

Ten tweede, de betrekkingen met onze 'Lusophone broeders' : zijn die zo geconsolideerd dat ze geen overeenkomstige aandacht vergen van de mannen en vrouwen die belangrijke functies in de regering en de wetgevende macht zullen bekleden? Met name wat Brazilië betreft - de 'broeder' die nu, zelfs terwijl ze de mogelijkheid toegeven om onze Jorge Jesus als aanvoerder van het nationale voetbalelftal te kiezen, een speciale affiniteit met de andere leden van de BRICS-landen lijkt te koesteren en te cultiveren -, is de oorverdovende stilte verrassend: is het gepast en juist om te denken dat we een dermate positieve periode in onze wederzijdse betrekkingen doormaken, dat alles op de automatische piloot gebeurt? Is de recente emigratie van honderdduizenden Brazilianen naar ons land het onweerlegbare bewijs van het succes van actieve bilaterale diplomatie? Of vindt deze golf van (welkome) immigratie uiteindelijk uitsluitend plaats als reactie op een duidelijke wens van de Braziliaanse burgermaatschappij, vanwege de waargenomen onzekerheid en de precaire economische situatie, en staat deze daarom los van de onderhandelingen tussen Itimaraty en het Palácio das Necessidades? Hoe dan ook, ik geloof dat wij, de kiezers die wij zijn, recht hebben op een gefundeerde verduidelijking, vooral met betrekking tot de voorzienbare interne economische en sociale gevolgen van deze grootschalige menselijke beweging.

Ten derde, de kwalitatieve en kwantitatieve evolutie van onze diaspora: decennialang was het zo dat het voor onze landgenoten die wilden ontsnappen aan de extreme armoede die in ons land heerste, een effectieve oplossing was om Portugal te verlaten, zij het juridisch of met sprongen. De grootste zorg was de mogelijke steun voor deze emigranten in de moeilijke fase van hun bekering en integratie in de rijke samenlevingen die hen verwelkomden. Deze exodus had echter ook een positief gevolg: er werden regelmatig spaargelden naar Portugal gestuurd, wat een impuls gaf aan onze economie. De huidige situatie is wezenlijk anders, zowel wat betreft de betere academische opleiding van onze emigranten als wat betreft de huidige instabiliteit in Europa (en wereldwijd) die we meemaken. Ook de landen waar expats zich hebben gevestigd, ondervinden de gevolgen van het einde van een cyclus van voortdurende groei. Ervan uitgaande dat deze trieste status quo de komende jaren en decennia zal kenmerken, dicteert de logica dat een groot deel van deze emigranten geleidelijk aan zal terugkeren. Hierdoor zal de groep van degenen die, ondanks hun hoge kwalificaties, geen baan, werk of bezigheid kunnen vinden die past bij hun professionele capaciteiten, toenemen. Natuurlijk kan het tegenovergestelde gebeuren, althans voor een deel van deze groep, bij een voldoende kritische massa die de gewenste duurzame ontwikkeling van onze economie mogelijk maakt. Theoretisch is alles mogelijk.

Het zou ook heel nuttig zijn geweest om iets over deze brandende kwestie te horen.