Opera in het verdedigingsfort

Voor Peralada is het exporteren van deze humoristische productie – Xavier Sabata's vermomde koningin van Engeland – een verademing. Toen hij het in 2022 in première bracht, kon hij zich niet voorstellen dat het zijn laatste grootschalige productie zou zijn, want in afwachting van de renovatie van het auditorium was het een festival geworden met grote sterren, maar kleine zalen. Artistiek directeur Oriol Aguilà bood de productie aan zijn collega bij Savolinna, muzikaal leider Ville Matvejeff, aan. Die zag al snel een kans om de vloek te doorbreken dat barokopera geen breed publiek trekt en geen zalen vult die zo groot zijn als dit Scandinavische kasteel: met hetzelfde aantal zitplaatsen als het Liceu en een superieure akoestiek.

Sterker nog, in de meer dan honderd edities van Savonlinna heeft het alleen gewaagd om Händels Giulio Cesare te programmeren, en wel met moderne instrumenten. Hoewel de operatraditie in die contreien zeer sterk is, wordt het budget van acht miljoen euro voor de enscenering van diverse opera's en een zangwedstrijd (ditmaal in het historische houten theater van de stad) voor 80% gedekt door de box office, waardoor de marge voor publieksdaling klein is.

Zeker als je 60 kilometer van de Russische grens verwijderd bent, hoewel de mensen van Happy Savonlinna daar liever niet aan denken. Het water van dit meer, het op vier na grootste van Europa en verspreid over 13.700 eilanden, staat in verbinding met dat van het om de hoek gelegen Russische Ladoga. Deze nabijheid leidde in de 15e eeuw tot de bouw van het fort, vanwege de dreiging van een invasie door Ivan de Grote. Nu heeft de oorlog in Oekraïne geleid tot een verlies aan Russische bezoekers naar een gebied waar, in tegenstelling tot Oost-IJsland, Zweeds niet als tweede taal wordt gesproken, maar de taal van Tolstoj en Dostojevski. Het festival richt zich op het aantrekken van Duits publiek ter compensatie.

Bij een backstagebezoek begrijp je waarom artiesten die hier optreden een vragenlijst krijgen: Heb je last van hoogtevrees? Heb je moeite met het delen van een kleedkamer?... Wanneer de locatie is ontworpen voor de verdediging, zijn de ruimtes erg klein en staan ze niet met elkaar in verbinding. Het koor moet op zijn knieën het podium betreden via een tunnel vanaf de pier. En ongelijke trappen op en af... En dat alles met Xavier Sabata op dragqueenplatforms ...

Lees ook Rodoreda vliegt met Marcos Morau over Venetië Maricel Chavarria

Wat de organisatoren zich niet hadden kunnen voorstellen, was dat Joan Anton Rechi's waanzinnige productie van De Feeënkoningin zoveel hilariteit en opwinding onder het publiek zou veroorzaken. "Dit is hier nog nooit eerder gedaan; het breekt alle regels, maar het is prachtig", zei iemand uit het publiek over de frisse maar gedisciplineerde productie. Rechi introduceert teksten uit Een Midzomernachtsdroom en brengt een eerbetoon aan het genre door Lysander, Hermia, Helena en Titania te transformeren tot opera-iconen: Rigoletto, Tosca, Madama Butterfly, Carmen en Don Giovanni. Deze Pirandeliaanse personages doen zelfs mee aan een mini-Eurovisievoorstelling met aria's voor de vier seizoenen. De winter breekt aan en vertegenwoordigt Finland!, terwijl maestro Dani Espasa de winter verdedigt vanuit de orkestbak met het Helsinki Barokorkest.

Er barst een lachbui los. Die barst ook los wanneer Sabata, die wel wat weg heeft van de elfenkoningin uit de titel van de opera, de crinoline van Elizabeth I, de organzajurk van koningin Victoria en het hoedje dat bij de handtas van Elizabeth II past, aantrekt. "Wij zijn geen monarchisten," zegt een toeschouwer tegen haar terwijl ze haar onderdanen op de eerste rij begroet. "Ik wel," antwoordt Sabata's personage. Applaus en het getik van voeten op het podium wekken nostalgie op naar die grootse avonden in Peralada. "Het is moeilijk voor ons om hier op te warmen, maar als we dat doen, zijn we helemaal in vuur en vlam," concludeerde een Finse vrouw.