Jak niebezpieczne mogą być leki takie jak paracetamol i spray do nosa?

Leki dostępne bez recepty, takie jak paracetamol, aerozole do nosa i leki zobojętniające kwas żołądkowy, które można kupić w aptece lub supermarkecie, są często uważane za „nieszkodliwe”. Jednak takie leki mogą być równie niebezpieczne. Paracetamol jest nawet główną przyczyną zatruć w Holandii.

Europejskie organy nadzorujące leki (MEB) rozpoczynają kampanię: „Leki to nie cukierki”. Leki dostępne bez recepty to leki, a każdy lek wiąże się z ryzykiem, ostrzega między innymi Rada ds. Oceny Leków (MEB). Nieprawidłowe stosowanie leków dostępnych bez recepty może prowadzić do wystąpienia nieprzyjemnych skutków ubocznych. Można się również uzależnić. Dlatego MEB zaleca uważne czytanie ulotki dołączonej do opakowania, przestrzeganie instrukcji i rozsądne stosowanie leków dostępnych bez recepty.

Przedawkowanie paracetamolu jest już uznawane za najczęstsze zatrucie w Holandii. Przyjęcie dawki powyżej 150 miligramów na kilogram masy ciała wiąże się z ryzykiem wystąpienia szkodliwych skutków. Zbyt duża dawka paracetamolu może powoli niszczyć komórki wątroby i powodować zaburzenia jej czynności.

Poprzednie badania firmy Nivel, zlecone przez CBG (Holenderską Radę ds. Oceny Leków), wykazały, że 45% Holendrów nie czyta ulotek dołączonych do opakowań leków dostępnych bez recepty. Co więcej, 14% stosuje lek tak długo, jak uzna to za konieczne, mimo że leki dostępne bez recepty idealnie nadają się do krótkotrwałego stosowania.

„Ulotka dołączona do opakowania zawiera ważne informacje dotyczące prawidłowego stosowania leków. Ponieważ stale zdobywamy nową wiedzę, zawarte w niej informacje mogą ulec zmianie. Na przykład w przypadku nowych działań niepożądanych lub aktualizacji instrukcji użycia. Dlatego tak ważne jest, aby za każdym razem sprawdzać ulotkę dołączoną do opakowania” – mówi przewodniczący CGB, Ton de Boer.

Lekarz rodzinny Janneke Bel podaje przykład : „Nieprawidłowe stosowanie aerozolu do nosa z ksylometazoliną. Regularnie spotykam osoby, które stosują ten aerozol do nosa dłużej niż maksymalny okres stosowania 7 dni podany w ulotce dołączonej do opakowania. Możliwe skutki: uszkodzenie błony śluzowej nosa i uzależnienie”. Aerozol do nosa zawiera substancję „uzależniającą”, która powoduje pragnienie kolejnej dawki przy regularnym i długotrwałym stosowaniu.

Według Bel, leki przeciwbólowe są jeszcze bardziej niebezpieczne. „Od pacjentów słyszę, że niekoniecznie uważają ibuprofen za ten sam rodzaj leku co diklofenak i naproksen. Z tego powodu łatwo je łączyć. A to może powodować działania niepożądane”. Coraz częściej widuje też dzieci, którym podaje się doustny roztwór ibuprofenu, mimo że są na niego szczególnie wrażliwe.

Lekarz rodzinny Leonard van Egmond podkreśla, jak ważne jest, aby być świadomym przyjmowanych leków. „Pacjentka powiedziała mi, że zażyła lek z apteki na grzybicze zapalenie pochwy. To nie pomogło. Czy to może być coś innego? Posiew wykazał, że to rzeczywiście grzybicze zapalenie pochwy. Skutek? Pacjentka nie zażyła odpowiedniego leku dostępnego bez recepty. To tylko dowodzi: na półkach supermarketów i aptek jest tak dużo leków, że nie zawsze jesteśmy tego świadomi”.