Dobre jedzenie nie powinno być już przywilejem

„Koniec świata” i „koniec miesiąca” oznaczają to samo: to określenie, łączące w sobie kwestie społeczne i ekologiczne, stało się klasyką wśród aktywistów ekologicznych.

Ale musimy nadać treść temu nakazowi sprawiedliwej i zrównoważonej transformacji poprzez konkretne środki. Musimy pokazać, że ekologiczna transformacja nie jest sumą ograniczeń dla najbiedniejszych, ale obietnicą lepszego życia: lepszego oddychania, lepszego mieszkania, lepszej opieki zdrowotnej... i lepszego odżywiania.

Żywność jest istotnym obszarem tej codziennej ekologii i pozostaje niedoinwestowana. Jednak pod wpływem połączonych skutków kryzysu zdrowotnego i inflacji, niepewność żywnościowa osiągnęła niespotykane dotąd rozmiary , a nasz system pomocy żywnościowej jest obecnie przeciążony (1).

Tutaj musimy definitywnie rozwiać pewne uprzedzenia: nie, dostęp do zrównoważonej, wysokiej jakości żywności nie jest jakąś fanaberią! Każdy lokalny urzędnik wybrany w wyborach rozumie, że jakość posiłków serwowanych w stołówce jest kwestią centralną dla rodziców, niezależnie od ich dochodów.

W Seine-Saint-Denis żywność jest kluczowym wskaźnikiem nierówności społecznych i środowiskowych. Podobnie jak w przypadku zanieczyszczeń i pochłaniaczy ciepła, mieszkańcy dzielnic robotniczych płacą najwyższą cenę. Nasz departament ma najwyższe wskaźniki otyłości i cukrzycy w regionie.

W obliczu tych wyzwań pojawiają się lokalne rozwiązania. W 2023 r. departament Seine-Saint-Denis i Action Against Hunger zainicjowały, przy wsparciu finansowym państwa przez okres trzech lat, wyjątkowe partnerstwo między władzami lokalnymi a organizacją pozarządową: eksperyment w postaci „zrównoważonej karty żywnościowej”.

Karta typu „bon restauracyjny” umożliwia 1350 użytkownikom wybranym z grup priorytetowych (studenci, osoby starsze, kobiety w ciąży lub młodzi rodzice) zakup wybranych przez siebie produktów spożywczych w licznych sklepach partnerskich z premią za zdrowe i zrównoważone zakupy (50 euro miesięcznie i możliwy bonus 25 euro). Wstępne oceny pokazują, że ta pomoc finansowa, w połączeniu z działaniami wspierającymi zdrowe i zrównoważone odżywianie prowadzonymi przez stowarzyszenia partnerskie, prowadzi do pozytywnych zmian w praktykach konsumpcyjnych: bardziej zróżnicowane talerze, zniknięcie najbardziej krytycznego wskaźnika niedoboru żywności i prawie 25% wydatków w sklepach oferujących zrównoważoną ofertę.

Ten projekt i inne eksperymenty, które rozprzestrzeniają się po całej Francji, w szczególności zainspirowane społecznym zabezpieczeniem żywności , przyczyniają się do uczynienia prawa do żywności kamieniem węgielnym publicznej polityki żywnościowej na szczeblu lokalnym. Są zarysem tego, do czego może doprowadzić uznanie prawa do żywności na szczeblu krajowym. Byłby to duży krok naprzód poprzez sformalizowanie obowiązku władz publicznych zagwarantowania skutecznego i powszechnego dostępu do żywności wysokiej jakości, przy jednoczesnym promowaniu sprawiedliwszego wynagrodzenia dla producentów. Zrównoważona żywność zachęca również do powstawania sektorów lokalnych i SSE w sektorze przetwórstwa spożywczego. Wszystkie te kwestie są integralną częścią prawa do żywności.

Nie chodzi już o dobre intencje ani o jednorazowe środki, ale o zobowiązanie do osiągnięcia rezultatów.

Uczynienie żywności podstawowym prawem oznacza potwierdzenie sprawiedliwszego i bardziej przyjaznego dla środowiska społeczeństwa. Społeczeństwa, które nie akceptuje, że musimy wybierać między jedzeniem a ogrzewaniem naszych domów. Społeczeństwa, w którym dobre jedzenie nie będzie już przywilejem, ale prawem.

(1) 16% Francuzów doświadcza ilościowego niedoboru żywności. Ponad 50% dotkniętych nie korzysta z tej pomocy z różnych powodów (adekwatność, informacja, dostęp, dostępność). Źródło: Credoc, wrzesień 2023 r.