Restytucja własności kolonialnej: projekt ustawy przedstawiony Radzie Ministrów

Tekst ma na celu uproszczenie obecnych procedur, podczas gdy restytucja mienia kolonialnego przez Francję odbywa się stopniowo. „Francja nie zakończyła żałoby po swojej kolonialnej przeszłości” – zauważył Pierre Ouzoulias, komunistyczny senator z Hauts-de-Seine i członek komisji kultury, w programie France Culture w środę.

Projekt ustawy ramowej ułatwiającej restytucję mienia kolonialnego zostanie przedstawiony Radzie Ministrów w środę, 30 lipca. Projekt, którego orędownikiem jest minister kultury Rachida Dati, ma na celu uproszczenie obecnych procedur. Pomimo zobowiązania wyrażonego przez Emmanuela Macrona w 2017 roku i zaleceń raportu Savoy-Sarr z następnego roku, restytucja ruchomych dóbr kultury zagrabionych przez Francję – głównie w Afryce – nadal odbywa się w małych krokach . W ciągu ostatnich sześciu lat zwrócono zaledwie 27 dzieł. Wśród nich 26 skarbów z Dahomeju powróciło do Beninu w 2021 roku.

Jednak dziesięć państw, głównie afrykańskich (Algieria, Wybrzeże Kości Słoniowej, Madagaskar itd.), zwróciło się z prośbami o kilka tysięcy eksponatów. Te zasoby, przechowywane we francuskich muzeach, nigdy nie zostały poddane rygorystycznej inwentaryzacji, a okoliczności ich nabycia lub przekazania Francji wciąż pozostają niejasne. „Francja nie zakończyła żałoby po swojej kolonialnej przeszłości. To jedno z wyzwań” – oświadczył w środę Pierre Ouzoulias, komunistyczny senator z okręgu Hauts-de-Seine, wiceprzewodniczący Senatu i członek komisji kultury, w programie France Culture .

Zatem ten projekt ustawy ramowej powinien umożliwiać zniesienie zasady niezbywalności zbiorów publicznych dekretem w celu usunięcia mienia zagrabionego przez Francję podczas kolonizacji i zgłoszonego przez państwo. Do tej pory „Parlament musi podjąć decyzję o usunięciu ich z domeny publicznej Narodu, aby umożliwić ich restytucję”. Jednak w tym tekście „to rząd będzie decydował o warunkach restytucji, a wszystko to zostanie ostatecznie zatwierdzone dekretem Rady Państwa” – wyjaśnia Pierre Ouzoulias.

Opowiada się za powołaniem stałej i niezależnej komisji, ponieważ „absolutnie konieczne jest, aby restytucje te przeprowadzano z zachowaniem największej przejrzystości, a opinie były wyrażane publicznie, aby zapewnić Parlament i naród, który jest właścicielem tych nieruchomości, że wszystko odbyło się zgodnie z przepisami i z poszanowaniem kodeksu etycznego, który jest skodyfikowany i będzie obowiązywał niezależnie od decyzji przyszłych większości” – argumentuje senator.

Życzenie to wyraziła również Saskia Cousin Kouton, antropolożka i profesor socjologii na Uniwersytecie w Nanterre (Hauts-de-Seine). „Istnieje problem wykraczający poza dyplomację kulturalną” – uważa, odnosząc się do France Culture. Według tej antropolożki chodzi również o zastanowienie się nad tym, jak przywrócić „ludziom, których to przede wszystkim dotyczy, zwłaszcza młodym ludziom, ich dziedzictwo i małżeństwo, aby mogli oni odzyskać nie tylko tę historię, ale i dumę”. Saskia Cousin Kouton dodaje, że jest to „kwestia suwerenności narodowej, ale także kwestia ekonomiczna, rozwoju gospodarki kulturalnej lub turystycznej”. Projekt ustawy ramowej musi zostać rozpatrzony przez Parlament na początku roku szkolnego, we wrześniu, podczas sesji nadzwyczajnej.