Od Hollywood do wojny: dlaczego wszyscy poddaliśmy się biegłości w posługiwaniu się językiem angielskim

Język angielski rozprzestrzenia się lotem błyskawicy . Kontakty między użytkownikami języka angielskiego różnego pochodzenia dyskretnie mnożą się z niezwykłą dynamiką . Tak szybki wzrost można uzasadnić, ale trudno go zrozumieć ze względu na ograniczony zasięg innych języków wehikularnych.

Czterysta milionów ludzi żyjących w bogatych krajach posługuje się angielskim jako językiem ojczystym; kolejny miliard , a może i więcej, spotyka się z koniecznością używania go na co dzień ; a według szacunków British Council, które nie wydają się nieuzasadnione, około dwa miliardy osób biegle posługuje się nim, opanowuje go, posługuje się nim lub uczy się go. W następnym pokoleniu te odsetki wzrosną. Nigdy w historii język nie był wprowadzany z taką intensywnością i podziwem w tak wielu zakątkach świata. Należy dodać, że ludzkość nigdy nie była tak połączona.

Boom rozpoczął się na początku XX wieku w Stanach Zjednoczonych dzięki postępowi przemysłowemu i silnej gospodarce. Rozwój regularnych lotów komercyjnych, telefonii, radia i telewizji miał zrewolucjonizować życie i obyczaje współczesności. Do tego wszystkiego dodano coś absolutnie wyjątkowego, co odcisnęło piętno na uczuciach i sumieniach widzów w tak wielu odległych miejscach: Przemysł filmowy. W epoce kina niemego wiodąca rola Hollywood nie była tak znacząca, jak wtedy, gdy film głosowy po raz pierwszy pojawił się na ekranie. W ślad za nią poszły filmy z niektórych krajów europejskich, ale nieliczne i o mniejszym wpływie.

Anglia i Stany Zjednoczone potrafiły tworzyć muzykę w uniwersalnym języku . Ich teksty, wykraczające poza trendy, były nucone jak własne w krajach nieanglojęzycznych. Ich artyści byli przyjmowani z entuzjazmem niemal na całym świecie. Od tamtej pory język angielski, tak odległy od języków pokrewnych (niemieckiego, niderlandzkiego, duńskiego, szwedzkiego, norweskiego i islandzkiego) , napędzał trendy muzyczne . Teksty naukowe zaczęły być publikowane po angielsku, a inne języki zostały zepchnięte na mniej wpływowe pozycje.

Anglia i Stany Zjednoczone wiedziały, jak tworzyć muzykę uniwersalnym językiem

Dziś język brytyjski wdziera się nieproszony przez szczeliny kultury i komunikacji. Czy będzie się nadal rozprzestrzeniał? Kraje takie jak Francja i Rosja próbowały oprzeć się jego wpływom, ale się poddały. Zmiana nie jest już realistyczna, ponieważ systemy utrzymują bezwładność, którą trudno przełamać. Osoby posługujące się językiem angielskim najrzadziej potrzebują znać inny język, a angielski jest tym, który najbardziej wspiera inne języki. Mieszkańcy pięciu kontynentów chętnie posługują się angielskim i tak właśnie robią. Trudno znaleźć obszary, gdzie nie zostałby on wprowadzony, choć trudniej jest mu się zadomowić wśród Hiszpanów, Francuzów, Rosjan i Chińczyków, ponieważ języki te są szeroko rozpowszechnione i często używane jako języki uniwersalne.

Wojny światowe, a zwłaszcza II wojna światowa , ugruntowały język zwycięzców oraz państw będących liderami w dziedzinie gospodarki, wojskowości i kultury. Wpływ Stanów Zjednoczonych, globalizacja, rozwój technologii i rozwój korporacji międzynarodowych, napędzały jego ekspansję, a język ten stał się językiem roboczym w organizacjach międzynarodowych, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, Unia Europejska i NATO. Ostatnim impulsem był internet, który napędzał jego rozwój od samego początku.

Obecną jedność potwierdza spójność, która pozwala użytkownikom z Hawajów, Szwecji, Indii i Filipin na wzajemne zrozumienie. Wydaje się to normalne, ale tak nie jest. Koreańczycy z Północy i Południa, którzy zerwali kontakt 70 lat temu, wykazują różnice w gramatyce, wymowie i słownictwie, a różnice te są tak wyraźne, że utrudniają porozumienie.

Alfabet łaciński , znany również jako alfabet angielski, język najszerzej używany , jest najpopularniejszy wśród użytkowników posługujących się innym językiem. Zbiór grafemów, który stał się powszechny, narodził się w zakątku Półwyspu Apenińskiego, zainspirowany grafemami etruskich sąsiadów, którzy z kolei zapożyczyli go z greki. Cesarstwo Rzymskie rozpowszechniło go na terenach skąpanych w Morzu Śródziemnym, przeszedł do języków nowołacińskich, a następnie został zaadaptowany przez języki germańskie i wiele języków słowiańskich.

Druga wielka ekspansja była spowodowana przez trzy języki, które kontynuowały łacinę: hiszpański , który udostępnił ją językom indiańskim; francuski, który rozpowszechnił ją w Afryce i Indochinach; portugalski, który rozpowszechnił ją w Afryce i Azji ; i przede wszystkim angielski, który rozpowszechnił ją w Ameryce Północnej, Afryce, Azji i Oceanii.

Wojny światowe ugruntowały język zwycięzców oraz narodów będących liderami pod względem gospodarczym, militarnym i kulturalnym.

Alfabet łaciński jest najpopularniejszym systemem pisma . Ponad 4000 języków używa go w jakiś sposób, jako pisma podstawowego lub dodatkowego. Jest on używany do tworzenia współczesnych zapisów ortograficznych w językach mówionych. Nie wszystkie języki używają tej samej pisowni. Wiele z nich dodało własne litery lub symbole, takie jak ñ w języku hiszpańskim czy å w szwedzkim.

W Europie jest to główny alfabet. Cyrylica, ojczysty dla języka rosyjskiego i niektórych języków słowiańskich, traci na znaczeniu, ponieważ języki takie jak serbski i bośniacki opierają się na alfabecie łacińskim. Drugim alfabetem europejskim jest alfabet grecki, którego alfabet zainspirował łacinę i cyrylicę. W Ameryce jest on ojczysty dla trzech głównych języków kontynentu: hiszpańskiego, angielskiego i portugalskiego. Przyjęły go również inne języki tubylcze, takie jak nahuatl, keczua, ajmara, guarani, mapuche i zapotecki, i wiele innych.

Główne języki afrykańskie pisane alfabetem arabskim, takie jak hausa w Nigerii, Nigrze i Ghanie; Wolof z Senegalu i Gambii; Fulani i Mandinka z Afryki Zachodniej; Songhai z Mali i Nigru; Kanuri z Nigerii i Czadu; Joruba z Nigerii; suahili z Tanzanii i Kenii ; Tamasheq środkowej Sahary; Bambara z Mali; i Serer z Senegalu są obecnie zapisywane w alfabecie łacińskim.

Większość języków w Australii, Papui-Nowej Gwinei i Polinezji również używa cyrylicy, z lokalnymi adaptacjami . W Azji używa jej wietnamski, malajski, indonezyjski, tagalski oraz niektóre języki mniejszości w Azji Środkowej i na Kaukazie. Azerbejdżan, uzbecki i turkmeński porzucili cyrylicę po upadku Związku Radzieckiego, przechodząc na łacinę.

Język chiński używa go jako podstawy zapisu do ustalania wymowy , ponieważ znaki piktograficzne są tak liczne, że nie mogą służyć jako punkt odniesienia. Pinyin to romańska wersja języka chińskiego, używana z klawiatury do wyszukiwania piktogramów za pomocą predykcyjnego pisania. Jest również używany w telefonach komórkowych i komputerach. Japończycy znają pismo romaji, czyli alfabet łaciński , którego używają do zapisywania informacji o autostradach oraz do transkrypcji nazw osób, miejsc, firm i znaków towarowych.

Języki posługujące się alfabetem arabskim lub pismem arabskim w razie potrzeby przechodzą na łacinę. Nazywają to Arabizi lub Arabish, co można zapisać jako 7abibi (حبيبي). Dzieje się tak w języku tak wiernym swoim przekonaniom religijnym, jak urdu używany w Pakistanie. Jest to również zapożyczenie z rosyjskiego i innych języków słowiańskich, które używają cyrylicy lub alfabetu azbuka, takich jak ukraiński czy bułgarski. W ten sposób „Москва” zapisuje się jako Moskwa. Podobnie w języku koreańskim używa się słowa „서울” pisanego Seul. Hindi i inne języki, które używają dewanagari lub innych alfabetów bramińskich, dołączają do alfabetu łacińskiego. Przykładem jest Namaste (नमस्ते). W języku greckim możemy zobaczyć Athina jako Aθήνα, co oznacza Ateny. Możemy też dodać inne przykłady z Tajlandii, Birmy, Kambodży i Laosu, w których stosuje się alfabety abugida, zwane także alfabetami sylabicznymi lub alfabetami sylabicznymi.

Klawiatury i wyszukiwarki często ograniczają się do alfabetu łacińskiego, co jest również przydatne w nauczaniu języków.

Internet zmienia nawyki. Klawiatury i wyszukiwarki często ograniczają się do alfabetu łacińskiego, który jest również przydatny do nauki języków obcych i transliteracji w paszportach, technologiach lub po prostu do ułatwiania dostępu do informacji. Dlatego niektórzy młodzi ludzie używają alfabetu na czatach, w sieciach społecznościowych i SMS-ach.

Ludzkość osiągnęła to, czego potrzebowała do komunikacji, aby się porozumiewać. Rozwój alfabetu angielskiego jest tego przykładem . Faktem jest, że dzisiejsze języki są tym, czym są – równie wspaniałe, co nic nieznaczące. Dla ludzkości liczyło się posiadanie tych niezbędnych, a gwarantują to naturalne skłonności osób posługujących się nimi, ponieważ języki są dziedzictwem tych, którzy swobodnie się nimi posługują.

* Rafael del Moral jest socjolingwistą specjalizującym się w językach świata oraz autorem „Encyklopedii języków”, „Krótkiej historii języków”, „Historii języków hiszpańskich” i „Bitw o ñ”, a także licznych artykułów w czasopismach specjalistycznych.