Roger Mantegani: een intieme, theatrale, stedelijke invalshoek

Hij wist het altijd al. Roger Mantegani herinnert zich nog goed zijn vakanties met de Tren Rayo (de Zonnestraaltrein) van zijn geboortestad Córdoba naar Buenos Aires, en zijn bezoeken aan musea in de stad, waar hij versteld stond van de schilderijen die hij zag. Daarom herinnert hij zich ook, met precisie, de dag waarop hij als tiener tegen zijn ouders – zijn vader, een postbode, en zijn moeder, een huisvrouw – opstond en zei: "Ik wil gewoon tekenen." De 68-jarige uit Córdoba heeft die wens meer dan vervuld: hij heeft zijn leven gewijd aan de kunst – hij hield zijn eerste tentoonstelling op zijn zestiende – en opende onlangs de tentoonstelling Filosofie van de Hoop in de Paseo de las Artes van het Duhau Paleis . De tentoonstelling brengt 26 werken uit verschillende series samen, geproduceerd tussen 2019 en 2025, allemaal in groot formaat.

Hoewel zijn biografie aangeeft dat hij een figuratief kunstenaar is, is deze stijl niet precies wat er te zien is in de charmante galerie van hotel Recoleta – 24/7 open voor publiek, om het nog aantrekkelijker te maken. Deze galerie toont werken met gemengde technieken – houtskool, olieverf, pastel, collages, dripping – die 'straatfiguren' afbeelden, zoals de kunstenaar ze zelf omschrijft.

Er zijn gezichten, torso's, lichamen die leunen of staan, in beweging of stilstaan, en die als visioenen uit de achtergrond opduiken. Af en toe wordt een glimp opgevangen van een hond. Er zijn geen namen of verhalen. Mantegani zegt dat hij elke keer geïnspireerd raakt als hij met zijn hond Isidoro, een bordercollie die hij geërfd heeft, door de bossen van Palermo wandelt. Met zijn mobiele telefoon legt hij beelden vast als aantekeningen, een snelle, onnauwkeurige registratie, alsof hij een glimp wil opvangen van wat komen gaat. Of liever, van wat niet komen zal: hij heeft zo lang met levende modellen gewerkt dat hij nu wil breken met figuratie, met mallen, met wijdlopigheid. Om, om zo te zeggen, te doen wat hij wil. Dat wil zeggen, tekenen met zijn vingers, met stofdoeken, met vodden. En het werk, van dichtbij gezien, lijkt vormloos, maar de vormen zijn er, niet op de voorgrond gesuggereerd, maar van veraf.

"Soms wordt het werk bijna abstract; de figuren vervagen, maar ze verdwijnen nooit", merkt Mantegani op, die in deze fase van zijn leven en werk het kleurrijke palet heeft laten varen om zich te richten op een soberder palet, meer zwart-wit. De gepresenteerde series weerspiegelen deze evolutie: Zwart-wit, Introspecties II, Papierstad en Evenwicht van Chaos . "Waar zijn composities voorheen de verbluffende precisie van een 17e-eeuws Hollands schilderij opriepen, overheerst nu de rusteloosheid van Goya's zwarte schilderijen", merkt Julio Sánchez Baroni , historicus, kunstcriticus en medewerker van Revista Ñ , op in de curatoriële tekst bij de tentoonstelling.

Er zit iets performatiefs in de manier waarop deze kunstenaar ingrijpt in de drager: de figuren worden vastgelegd op stoffen, op gerecupereerde stadsaffiches of op hout of theaterpapier – omdat het theater altijd deel heeft uitgemaakt van zijn geschiedenis. Daarom stellen zijn werken een reis voor tussen het theatrale en het intieme, tussen het imaginaire en het reële.

Mantegani omschrijft zichzelf als autodidact, hoewel hij studeerde aan de École des Beaux-Arts de Figueroa Alcorta in Córdoba en in Parijs een opleiding volgde bij de Argentijnse schilder en beeldhouwer Lucio Loubet. In de jaren 80 woonde en werkte hij in de Franse hoofdstad, waar hij, naast zijn opleiding bij Loubet, deelnam aan groepstentoonstellingen en een vrijere, minder academische blik begon te ontwikkelen.

Na zijn terugkeer in Argentinië zette hij zijn productie voort in Córdoba en later in Buenos Aires, waarbij hij zijn artistieke werk combineerde met theaterkunst, met name in het onafhankelijke circuit. Deze overgang van een academische opleiding naar zijn eigen pad liet zichtbare sporen na: er is strengheid, maar ook vrijheid. Er is een herinnering aan het vak, maar ook een verlangen om ermee te breken.

Mantegani exposeerde in hedendaagse kunstruimtes in Córdoba, Buenos Aires, Mexico, de Verenigde Staten en Spanje. Zijn werken maken deel uit van privécollecties in Argentinië, Frankrijk en Spanje. Hij heeft zich gedurende zijn hele carrière altijd op de achtergrond gehouden en is nooit afgeweken van zijn handwerk: hij schildert, tekent, assembleert en schrijft handgeschreven aantekeningen op de achterkant van veel van zijn werken.

Sánchez Baroni zegt over de tentoonstelling: “In deze maalstroom van duistere vormen is er iets dat een signaal in de zielen doet ontbranden, een filosofie van hoop en liefde voor de meest vergetenen, voor de hulpelozen en voor de dieren die ronddwalen in een wereld die op verlossing wacht.”

* Roger Mantegani's Filosofie van de Hoop is te zien in de Paseo de las Artes in het Duhau Paleis, Alvear Avenue 1661, 24 uur per dag, zeven dagen per week.