De groep Mujeres Cardencheras zal 40 composities van dit traditionele mondelinge lied opnemen.

Van de redactie

La Jornada krant, zaterdag 21 juni 2025, p. 5

Aan de voet van het Tepehuanes-gebergte in Durango werkt een groep vrouwen aan het behoud van een van de oudste muzikale erfgoederen van Noord-Mexico: het cardenche-lied.

Het ensemble Mujeres Cardencheras, onder leiding van Alma Leticia Montenegro García, werd door de oproep van Traditional Mexican Musicians in 2024 geselecteerd om 40 Cardencha-liederen die zij in hun carrière hebben verzameld, in muzieknotatie om te zetten.

Samen met María Guadalupe Ríos Herrera en Catalina Bañuelos Chávez ontwikkelt Montenegro het project Anthologie van gezouten Serrano-rundvlees, waarmee het land ervoor wil zorgen dat zijn lied, vol geschiedenis, melancholie en schoonheid, niet in de vergetelheid raakt.

Het zingen van de Cardenche is een muzikale traditie die mondeling van generatie op generatie is doorgegeven en daardoor al meer dan 300 jaar standhoudt. Het gebrek aan officiële registraties en de afname van het aantal originele uitvoerders hebben echter het voortbestaan ​​ervan in gevaar gebracht.

De zang van de Cardenche kent geen formele registers omdat het spontaan is, niet geïmproviseerd in de conventionele zin van het woord. We hebben het geërfd van onze grootmoeders, die het op straat, in kerken en op begrafenissen hoorden. Er waren geen partituren; alles werd op het gehoor geleerd , zegt Montenegro.

De mondelinge overdracht ervan vormt een van de grootste uitdagingen van het project, voegt Alma Leticia toe: het omzetten van een vrij gezang, zonder vaste metriek, naar een traditioneel notatiesysteem.

Wanneer andere jongeren het online proberen te spelen, verzinnen ze uiteindelijk zelf melodietjes. De bladmuziek helpt de echte melodieën te behouden, ook al gaat er een deel van hun oorspronkelijke vrijheid verloren , legt hij uit.

In tegenstelling tot de algemene opvatting dat cardenche zingen exclusief voor mannen was, benadrukt Montenegro de historische rol van vrouwen in de praktijk. We hebben altijd gezongen. Het probleem was dat we werden verbannen, maar onze traditie gaat terug tot de broederschappen van de 18e eeuw. We hebben het al sinds we kinderen waren, sinds we zes jaar oud waren .

Oudere vrouwen hebben een fundamentele rol gespeeld in het behoud van het cardenchelied. Ze leerden lezen en schrijven om hun muzikale geheugen niet te vergeten.

De Anthologie van Serrano Cardenche Tasted Meat is een intergenerationeel initiatief dat de Cardenche-zang wil behouden. "We zijn de programma's die ons hebben gesteund zeer dankbaar, want dankzij hen kunnen we iets bereiken wat voorheen onmogelijk leek: vastleggen wat altijd alleen in het geheugen lag."

We brengen ons berghart, onze liederen, onze herinneringen mee. Dit is niet voor ons: het is voor iedereen , concludeert de artiest.

Volgens de oproep van 2024 voor Mexicaanse Traditionele Muzikanten van het Creation System, een instituut van het federale Ministerie van Cultuur (SC), zal het resulterende materiaal worden verspreid via institutionele media en zal het dienen als pedagogisch hulpmiddel en hulpmiddel voor het behoud ervan voor toekomstige generaties.

Barbara Hoyos

La Jornada krant, zaterdag 21 juni 2025, p. 5

Het Nationaal Centrum voor de Kunsten (Cenart) organiseerde de Radical Fashion show, waarin leden van de Nationale School voor Schilderkunst, Beeldhouwkunst en Gravure La Esmeralda baanbrekend werk verrichtten door mode en kunst te combineren.

De artistieke dialoog, die plaatsvond in het kader van het Beyond the Rainbow-programma, werd geleid door de modeworkshop van docent Abigail Maritxu. Zowel afgestudeerden als studenten wilden een verschuiving in traditionele en academische vormen van artistieke creatie voorstellen.

Het doel van de modeshow was om te reflecteren op technologie en sociale media en hoe deze de lichaamsperceptie en -verandering beïnvloeden.

Luis Albarrán vertelde La Jornada dat zijn werk, getiteld Hayabusa, voortkwam uit zijn interesse in het combineren van technologie en een futuristische visie. Hij probeerde de eigenschappen van een adelaar te combineren met de mogelijkheden van een motorfiets, vergelijkbaar met de huidige Japanse esthetiek.

De kunstenaar zei dat het belangrijk is dat Cenart haar ruimtes openstelt voor studenten zodat ze hun werk kunnen exposeren en een gemeenschap kunnen creëren, aangezien het vaak niet mogelijk is om andere instellingen te bezoeken .

Farlopa meende op zijn beurt: "Hedendaagse kunstenaars moeten hun werkwijze dringend vernieuwen; mijn behoefte als beeldhouwer heeft ertoe geleid dat ik ben gaan experimenteren met drie dimensies door middel van kleding en dit heb gematerialiseerd als een picturaal werk ."