De geplande veroudering van de muren

Na de absurde en hartverscheurende loopgravenoorlog die in 1918 eindigde in de nederlaag van Duitsland, begon Frankrijk, dat de periodieke Duitse invasies op zijn grondgebied al beu was, met de bouw van een afschrikwekkende vestingmuur die, eenmaal voltooid, zich zou uitstrekken van de Alpengrens met Italië langs de grens met buurland Duitsland... en zelfs daarbuiten. Deze muur werd bekend als de Maginotlinie, naar de achternaam van de Franse soldaat die hem ontwierp.

De langzame bouw ervan werd versneld na de machtsovername van Adolf Hitler. Maar tevergeefs: slechts enkele maanden later, nadat de Wehrmacht zonder veel tegenstand Nederland en België had doorkruist, slenterde de Führer, voor het eerst glimlachend, trots over de Champs-Élysées in Parijs.

De duizenden kilometers van de imposante Chinese Muur waren niet voldoende om de invasie van de barbaarse horden uit het noorden te voorkomen, wat het enige doel ervan was. Mongolen en Mantsjoes zouden zich uiteindelijk vestigen in de zetel van de keizerlijke macht.

De muur die de Romeinse keizer Hadrianus liet bouwen tussen wat nu Engeland en Schotland is, waar de ontembare Picten en andere onhandelbare barbaren woonden, voldeed eveneens niet aan zijn doel. Trompetten (of beter gezegd, hoorns) deden de muren van Jericho instorten. De Berlijnse Muur, effectiever in het buitenhouden van ongewenste buitenstaanders en het opsluiten van veroordeelden binnen, hield het slechts 25 jaar vol.

En het lijkt erop dat de hekken en prikkeldraad die zijn opgetrokken aan de grens tussen Wit-Rusland en Polen of tussen Hongarije en Servië, zogenaamd om ongewenste immigranten tegen te houden, en ook die tussen Ceuta en Marokko, een houdbaarheidsdatum hebben.

De bouw van een hek tussen de Verenigde Staten en Mexico begon in 1994, tijdens het presidentschap van Bill Clinton. Donald Trump wil het graag afmaken. Wat betreft de effectiviteit als dam tegen de tsunami van migranten, zal het hoogstwaarschijnlijk op een enorme en plechtige mislukking uitdraaien.

Muren, wallen, hekken... bouwwerken die meer typerend zijn voor vervlogen tijden, net als de talloze kastelen en forten die je overal in Europa vindt. Hoe onneembaar ze ook lijken, geen enkele ontsnapt aan de geplande veroudering die in hun DNA zit. Buskruit, een aardbeving of een luchtbombardement zijn voldoende om ze te vernietigen. Sommige zijn bewaard gebleven als musea; andere, tot ruïnes gereduceerd, begroeten ons met een gebaar van nostalgie en berusting. Het lot van de grote kathedralen is dat van de piramides van Egypte.

Wonen binnen een omheind landgoed is niet langer een garantie voor privacy of veiligheid. Drones liggen op de loer, satellieten monitoren. Hackers proberen constant alles te doen om je gegevens te bemachtigen, om je in een oogwenk berooid achter te laten.

Het gevoel van onveiligheid groeit. We installeren alarmen, geavanceerde sloten en kettingen in onze huizen – onze kastelen. Soms klinken er sirenes. Onze leiders dringen er bij ons op aan om voedsel en basisbenodigdheden in te slaan. Op dit punt zou niemand zonder zijn overlevingspakket moeten zitten: we zijn gewaarschuwd. We ontvangen waarschuwingen voor overstromingen of branden, hoewel niet altijd op tijd. Een computervirus kan ons leven zuur maken. We zijn bang om ons huis te verlaten, omdat we bij terugkomst misschien wel door vreemden bewoond worden die ons op straat achterlaten met alleen de kleren die we aanhadden.

We moeten onszelf afvragen of het de moeite waard is om 5% van het BBP te investeren in de traditionele wapens en verouderde verdedigingssystemen die Washington ons probeert te verkopen. Dat zou immers neerkomen op het bouwen van een nieuwe Maginotlinie.