Ontdekkingen bij Mendik Tepe: Archeologie herschrijft het begin van de geschiedenis

In de Vruchtbare Halve Maan, een regio waar de landbouw ontstond en de eerste nederzettingen ontstonden, trekt een nieuwe archeologische vindplaats de aandacht van de internationale wetenschappelijke gemeenschap: Mendik Tepe , een prehistorische heuvel in het district Eyyübiye in Şanlıurfa, in het zuidoosten van Turkije. Deze plek zou het verhaal over het begin van de menselijke geschiedenis ingrijpend kunnen veranderen.

Tot nu toe werd de positie van "ground zero van de beschaving" toegeschreven aan Göbekli Tepe, met zijn imposante T-vormige pilaren die dateren van rond 9600 v.Chr. De aanwijzingen die uit Mendik Tepe naar voren komen, suggereren echter dat deze locatie mogelijk nog ouder is en werpen nieuw licht op de oorsprong van monumentale architectuur en de eerste georganiseerde samenlevingen.

Internationale opgravingen en de ontdekking van de heuvel

De interesse in Mendik Tepe komt voort uit een intuïtie van archeoloog Fatma Şahin, die als eerste de heuvel nabij het dorp Payamlı identificeerde. Tegenwoordig is de vindplaats het middelpunt van een opgravingscampagne onder leiding van professor Douglas Baird van de Universiteit van Liverpool, in samenwerking met het Archeologisch Museum van Şanlıurfa en het British Institute of Archaeology.

De bij het project betrokken wetenschappers benadrukken dat de ontdekte structuren geen simpele replica's zijn van structuren die al bekend waren van andere vindplaatsen in de regio, maar dat ze hun eigen kenmerken hebben en nieuwe perspectieven kunnen openen op het ontstaan ​​van de neolithische cultuur.

Baird zelf benadrukte hoe de gebouwen van Mendik Tepe onderscheidende kenmerken vertonen die hen verbinden met Göbekli Tepe en Karahantepe, maar dat ze toch opvallen door hun originaliteit en mogelijk hogere ouderdom.

Architecturen tussen het alledaagse leven en rituelen

Een van de meest fascinerende elementen van Mendik Tepe is de verscheidenheid aan opgegraven bouwwerken .

Het is in feite geen uitsluitend rituele plek, zoals Göbekli Tepe vaak wordt beschreven, maar eerder een complexe en multifunctionele nederzetting : enkele kleine gebouwen lijken te zijn gebruikt voor de opslag of bereiding van voedsel, wat getuigt van een gemeenschappelijk beheer van hulpbronnen.

De middelgrote gebouwen, zo'n vier of vijf meter breed, dienden mogelijk als gemeenschappelijke woningen, een teken van een reeds gedefinieerde sociale organisatie. Nog raadselachtiger zijn de grote, zorgvuldig vervaardigde stenen bouwwerken , die doen denken aan gebedshuizen of ceremonies.

Een dergelijke co-existentie van huiselijke en heilige ruimtes versterkt het idee van een gemeenschap die in staat is het dagelijks leven te integreren met de symbolische en spirituele dimensie.

Ouder dan Göbekli Tepe?

Wat archeologen het meest opvalt, is de chronologie van de vindplaats: eerste vergelijkende analyses met andere heuvels in de regio, zoals Çakmak Tepe, suggereren dat Mendik Tepe mogelijk nog ouder is dan Göbekli Tepe.

Als deze hypothesen door koolstofdatering zouden worden bevestigd, zou de geboorte van de eerste monumentale architectuur nog verder terug in de tijd plaatsvinden, waardoor de grens tussen de prehistorie en de geschiedenis opnieuw zou worden getrokken .

Een opvallend detail is het stijlverschil van de verticale stenen, die hier niet de klassieke T-vorm aannemen, maar eenvoudigere en meer rudimentaire variaties vertonen, een element dat zou kunnen wijzen op een overgangsfase in de bouwexperimenten van de eerste sedentaire gemeenschappen.

Mendik Tepe binnen het Taş Tepeler-netwerk

De heuvel is geen op zichzelf staand geval, maar een integraal onderdeel van het omvangrijke archeologische project Taş Tepeler , dat meer dan twaalf locaties verspreid over het Şanlıurfa- gebied omvat. De locaties, waaronder Sayburç en Çayönü Tepesi, vormen een unieke mozaïek van bewijsmateriaal dat de verspreiding van vroege landbouwpraktijken, gemeenschapsrituelen en embryonale vormen van verstedelijking documenteert.

Mendik Tepe lijkt, met zijn architectonische eigenaardigheden, een onmisbaar stuk te zijn voor het begrijpen van de verscheidenheid en onderlinge verbondenheid van neolithische culturen in de regio. De ontdekking bevestigt dat de geboorte van de beschaving geen lineair proces was , maar het resultaat van een veelheid aan sociale en architectonische experimenten.

Een sleutel tot het begrijpen van de geboorte van de beschaving

De inzet is hoog. Wetenschappers geloven dat de vondsten bij Mendik Tepe kunnen helpen bij het verhelderen van fundamentele vragen : hoe mensen de jacht en het verzamelen hebben omgevormd tot een stabiele agrarische economie, hoe ze de eerste gemeenschapsruimtes hebben ontworpen en welke rol rituelen speelden in de sociale cohesie. Elke gevonden steen en elk gereconstrueerd bouwwerk vertegenwoordigt een stukje in de lange transitie die onze voorouders tot stedenbouwers en grondleggers van beschavingen heeft gemaakt.

De opgravingen bij Mendik Tepe zijn nog steeds gaande en de wetenschappelijke gemeenschap kijkt met spanning uit naar de resultaten van verder onderzoek.