Een kijkje in de surrealistische laatste dagen voor de dood van prinses Diana
Het mislukken van het huwelijk van prinses Diana en de toenmalige prins Charles , inclusief de scheiding die ze allebei niet wilden maar waar koningin Elizabeth II in stilte op aandrong, was niet bepaald een voorbode van een zeer tragische afloop .
In werkelijkheid, ondanks haar aanhoudende gevoel dat de koninklijke familie haar met de roddelbladen van gisteren eruit had gegooid, had Diana na haar scheiding nog steeds de wereld aan haar voeten kunnen hebben. Ze behield een residentie in Kensington Palace en de titel Prinses van Wales. Ze stemde in met een schikking van $ 22,5 miljoen , plus $ 600.000 per jaar om haar kantoor te runnen.
En wat nog belangrijker is: ze moet de helft van de tijd voor haar zonen Prins William en Prins Harry zorgen.
Maar nadat ze op 31 augustus 1997 op 36-jarige leeftijd overleed , werd het onmogelijk om de laatste maanden van Diana's leven door een andere bril te bekijken dan door een onheilspellende bril. De afloop was zo onmiskenbaar tragisch.
Toch was er vreugde en romantiek in haar laatste dagen, waarin ze nadacht over haar toekomst en de wereld speculeerde over wat ze vervolgens zou doen – en met wie.
"Ik heb de afgelopen jaren veel geleerd", zei Diana na een veiling van haar iconische jurken bij Christie's in juni 1997, die volgens biograaf Andrew Morton $ 5 miljoen opbracht voor een goed doel. "Vanaf nu ga ik mezelf omarmen en trouw blijven aan mezelf. Ik wil niet langer leven volgens wat iemand anders denkt over wat en wie ik zou moeten zijn. Ik ga mezelf zijn."
"Ik heb vijftien jaar lang een bevoorrechte positie gehad", zei Diana in november 1995 in het BBC-programma Panorama , drie jaar na de scheiding van haar en Charles. "Ik heb enorm veel kennis van mensen en hoe ik moet communiceren, en die wil ik graag gebruiken."
Haar scheiding van Charles, die niet in de laatste plaats werd bespoedigd door dat explosieve interview , werd op 28 augustus 1996 afgerond.
Diezelfde december eerde de liefdadigheidsinstelling United Cerebral Palsy Diana tijdens een ceremonie in New York tot Humanitair van het Jaar. De maand daarop maakte ze namens de Halo Trust haar beroemde wandeling door een mijnenveld in Angola om aandacht te vragen voor de verwoesting die landmijnen aanrichten in door oorlog geteisterde gebieden.
De Britse premier Tony Blair en zijn vrouw Cherie Blair ontvingen haar in mei 1997 op het officiële landgoed van de premier, Chequers, om mogelijke samenwerkingen op het gebied van outreach te bespreken.
Diana hoopte haar toch al aanzienlijke platform om te kunnen zetten in een ambassadeurschap, al was het maar een onofficieel ambassadeurschap.
Eind mei reisde ze naar Pakistan om geld in te zamelen voor een ziekenhuis gebouwd door cricketster (en toekomstig premier van Pakistan) Imran Khan . In juni waren haar afspraken onder andere een ontmoeting met de dansers na een voorstelling van Het Zwanenmeer in de Royal Albert Hall en een bezoek aan de toenmalige first lady Hillary Clinton in het Witte Huis, een paar dagen voordat ze afscheid nam van haar glinsterende designer-ensembles bij Christie's in New York.
"Diana Reborn" was de titel van hetcoverstory van Vanity Fair uit juli 1997, dat bedoeld was als een symbolische nieuwe start.
"Er hangt een soort sereniteit," vertelde haar vriend Gianni Versace aan de publicatie. "Ik heb vorige week met haar een passessie gehad voor nieuwe pakken en kleding voor de lente, en ze is zo sereen. Het is een moment in haar leven, denk ik, waarop ze zichzelf heeft gevonden – de manier waarop ze wil leven."
(Het griezelige is natuurlijk nog groter als Versace op 15 juli 1997 wordt vermoord , toen de Italiaanse ontwerper voor zijn huis in Miami Beach door moordenaar Andrew Cunanan wordt doodgeschoten.)
Nadat Diana op 1 juli een 36e verjaardagsfeestje had bijgewoond in de Tate Gallery in Londen, wilde ze wat afstand nemen van het 50e verjaardagsfeestje dat de toekomstige koning Charles III gaf voor zijn jarenlange vriendin Camilla Parker-Bowles (nu koningin Camilla) op zijn landgoed Highgrove.
Ook zou de prinses nog steeds een gebroken hart hebben na haar breuk met cardiothoracaal chirurg Hasnat Khan . Khan was bereid zich te verstoppen in de kofferbak van Diana's butlersauto om haar discreet te bezoeken in Kensington Palace, maar wilde daar uiteindelijk niet zijn levensstijl van maken.
Dus nam Diana haar vriend, de Egyptische zakenman en Harrods-eigenaar Mohamed Al-Fayed mee, Hij ging in op de uitnodiging die hij haar al lang had gegeven om haar, samen met William en Harry, te ontvangen in zijn vakantiehuis in Saint-Tropez.
Dodi Fayed , Mohameds oudste zoon, arriveerde op 14 juli, een paar dagen na het vertrek van de prinses, en legde zijn boot aan bij het jacht van zijn vader, de Jonikal . De 42-jarige filmproducent werd vergezeld door zijn verloofde model Kelly Fisher , hoewel Dodi later zou ontkennen dat ze verloofd waren.
Mohamed, die vroeger privé-shoppingtrips voor de prinses regelde in zijn beroemde Londense warenhuis nadat het 's avonds gesloten was, was enthousiast over het vooruitzicht van een liefdesrelatie tussen Diana en zijn zoon.
Kelly vertrok op 18 juli naar haar werk en Dodi bracht meer tijd door met Diana en haar zonen. Ze huurde een nachtclub af, zodat ze ongestoord konden dansen, en nam het drietal mee naar een pretpark.
Diana noemde het "de beste vakantie van mijn leven", aldus Morton.
Maar na het tragische nieuws vloog ze, nadat ze de jongens thuis in het Verenigd Koninkrijk had afgezet, naar Milaan om de begrafenis van Versace op 22 juli bij te wonen.
Hoewel ze in de pers destijds werden afgeschilderd als een stel dat op het punt stond te trouwen, was Dodi minder dan twee maanden lang de romantische metgezel van Diana toen ze stierven.
Na haar trieste reis naar Italië haalde de producer van Chariots of Fire Diana op in Londen en ze vlogen per helikopter naar Parijs, waar ze het weekend doorbrachten in het Ritz Hotel, een ander hotel van Dodi's vader.
Dat verliep behoorlijk privé, met Ritz-beveiliging om fotografen op afstand te houden. Maar op 31 juli ging het paar aan boord van Mohameds jacht voor een zesdaagse cruise over de Middellandse Zee, waar de foto's van het stel, gemaakt met een lange lens en terwijl ze aan het zoenen waren op het dek, viraal gingen.
Dodi's afgewezen ex Kelly hield op 13 augustus een persconferentie in Beverly Hills om aan te kondigen dat ze hem aanklaagde wegens contractbreuk. Ze beweerde dat hij haar een bedrag van zes cijfers had geboden om haar modellencarrière opzij te zetten, zodat ze zich fulltime op hem kon concentreren.
Tegelijkertijd gonsde het in de Britse roddelbladen van de berichten dat Dodi – die Tina Brown in haar boek The Diana Chronicles uit 2007 een "willekeurige playboy" noemde – het heel serieus meende met Diana en dat zij, op haar beurt, verliefd was.
Ondertussen nam Diana het Harrods-vliegtuig mee naar Bosnië, waar ze op 9 en 10 augustus slachtoffers van landmijnen ontmoette (het Verdrag van Ottawa dat landmijnen verbood en waar zij zich sterk voor maakte, werd in december 1997 ondertekend).
Op 15 augustus vertrok ze, achtervolgd door paparazzi, met Rosa Monckton, directeur van Tiffany & Co., naar de Griekse eilanden voor een langverwachte vakantie, terwijl Dodi terugging naar Los Angeles om te proberen de verhoudingen met Kelly te sussen. (Na zijn dood liet ze haar rechtszaak vallen .)
Terugblikkend op haar laatste vakantie met Diana schreef Rosa in de Daily Telegraph : "Ze heeft vaak met me gepraat over de bemoeienis van de pers, over hoe het is om door paparazzi te worden lastiggevallen en hoe je voor elke seconde van je privacy moet vechten."
Nadat ze elkaar in Londen hadden herenigd, vertrokken Dodi en Diana op 21 augustus weer naar Zuid-Frankrijk.
Diana en Dodi brachten een week door aan boord van de Jonikal en voeren door Portofino en Sardinië. Hij overhandigde haar een klein zilveren plaatje met een inscriptie van een gedicht dat hij had geschreven. Zij gaf hem een gegraveerde sigarenknipper – "Met liefde van Diana" – en een paar gouden manchetknopen die toebehoorden aan haar overleden vader, Earl John Spencer , die in 1992 overleed.
"Ik weet dat het mijn vader veel vreugde zou schenken", zou Diana hebben gezegd, "om te weten dat ze nu in zulke veilige en speciale handen zijn."
Volgens talloze verhalen genoot Diana van Dodi's gezelschap, maar ze verlangde er ook naar om William en Harry te zien, die hun jaarlijkse twee weken in augustus bij hun grootmoeder, de koningin, doorbrachten op Balmoral Castle in Schotland.
Maar tijdens een bezoek aan Monte Carlo op 22 augustus kocht Dodi in het geheim een diamanten ring van Alberto Repossi ter waarde van $ 200.000 uit de "Dis-Moi Oui!" (vertaling: "Zeg me ja") collectie.
En hij was vastbesloten om het aan Diana te geven voordat ze naar huis terugkeerde.
Hij sprak af om het juweeltje op 30 augustus in Parijs op te halen. Diana wilde de volgende dag terugvliegen naar Londen en vertelde William en Harry dat ze snel weer thuis zou zijn, een paar uur voordat ze zou sterven.
"Ik rende rond met Willy en mijn neven en nichten en wilde niet stoppen met spelen," schreef Harry in zijn memoires Spare over het laatste gesprek dat hij met zijn moeder had. "Dus was ik kortaf tegen haar geweest. Ongeduldig om weer verder te gaan met mijn spelletjes, had ik mama van de telefoon gejaagd. Ik wou dat ik me daarvoor had verontschuldigd. Ik wou dat ik had gezocht naar de woorden om te beschrijven hoeveel ik van haar hield. Ik wist niet dat die zoektocht tientallen jaren zou duren."
Hoewel Mohamed, die op 94-jarige leeftijd overleed op 30 augustus 2023, de Repossi-ring jarenlang tentoonstelde bij Harrods als onderdeel van een altaar voor Dodi en Diana, als bewijs van de grote liefde die ze volgens hem deelden, wist zelfs hij niet zeker of zijn zoon de vraag daadwerkelijk had gesteld.
Of, als hij dat wel deed, of de prinses wel ja had gezegd. Het laatste seizoen van The Crown , met Emmy-winnares Elizabeth Debicki als Diana, leunde op de ambiguïteit en stelde zich voor dat Dodi ( Khalid Abdalla ) hem ten huwelijk wilde vragen in een suite in het Ritz, maar dat ze hem snel de pas afsneed. In het gedramatiseerde einde stelde ze hem zachtjes teleur, terwijl ze hem er teder van overtuigde om eindelijk eens eerlijk te zijn tegenover zijn overheersende vader.
Dat was wat Dodi van plan was te doen nadat hij Diana de volgende ochtend had uitgezwaaid.
In plaats daarvan gingen ze kort na middernacht op 31 augustus naar beneden en bleven ongeveer zeven minuten hangen bij de achteringang van het Ritz, terwijl het personeel een afleidingsmanoeuvre uitvoerde om de horde paparazzi op een dwaalspoor te brengen.
Het stel klom achterin een Mercedes die bestuurd werd door (zoals latere onderzoeken en gerechtelijke onderzoeken uitwezen) de dronken hoofdbeveiliging van het Ritz, Henri Paul , die onverwachts de opdracht kreeg hen terug te rijden naar Dodi's appartement. Lijfwacht Trevor Rees-Jones ging op de passagiersstoel zitten.
Fotografen die niet door de list werden gefopt, zetten de achtervolging in op de Mercedes, zowel met de auto als op de motor. Henri scheurde de Pont de l'Alma-tunnel in en enkele seconden later ramde de Mercedes een pilaar. Trevor was de enige overlevende.
Henri en Dodi overleden ter plaatse, terwijl Diana naar het ziekenhuis van Pitié-Salpêtrière werd gebracht. Nadat levensreddende pogingen mislukten, verklaarden artsen haar om 3 uur 's nachts dood.
Drie uur later ontdekte de wereld het.
Toen de koningin en Charles midden in de nacht een telefoontje kregen in Balmoral , besloot hij William en Harry te laten slapen. Hij zou het de jongens vertellen als ze wakker werden.
Terwijl Diana's herinnering voortleeft, kunt u eens kijken naar de manieren waarop zij voorgoed veranderde wat het betekende om deel uit te maken van de koninklijke familie:
Prinses Diana ging flink tegen de stroom in toen ze opkwam voor zaken die voorheen taboe waren onder leden van het koningshuis, zoals onderzoek naar aids, het opruimen van landmijnen en dakloosheid in het Verenigd Koninkrijk. Ze was een van de eerste publieke figuren die werd gefotografeerd terwijl ze fysiek contact had met aids-slachtoffers. Deze beslissing hielp om het stigma te verminderen en de angst van het publiek rondom de aandoening te verminderen.
De rol van de paparazzi in het tragische overlijden van prinses Diana bracht de koninklijke familie en de pers dichter bij elkaar dan ooit tevoren. Na haar dood maakte het paleis afspraken met de Britse media om ervoor te zorgen dat fotografen geen grenzen zouden overschrijden in een poging de publieke belangstelling te bevredigen. Als gevolg hiervan zien we meer door het paleis georganiseerde fotosessies en een betere samenwerking aan beide kanten als het gaat om het vinden van een balans tussen privacy en publieke bekendheid.
Diana's meest buitengewone invloed op de koninklijke familie was misschien wel haar ongekende kwetsbaarheid tegenover publieke kritiek. Ze sprak openlijk over haar worsteling met haar geestelijke gezondheid (met name haar postnatale depressie na de geboorte van prins William), en in haar baanbrekende interview met Martin Bashir van de BBC merkte Diana op: "Nou, misschien was ik wel de eerste persoon in deze familie die ooit een depressie had of openlijk huilde. En dat was natuurlijk ontmoedigend, want als je het nog nooit eerder hebt meegemaakt, hoe kun je het dan volhouden?"
Jaren later houden William en Harry de erfenis van hun moeder levend door Heads Together op te richten, een campagne die ernaar streeft de discussie in het Verenigd Koninkrijk over geestelijke gezondheid en welzijn te veranderen.
De prinses had nog een andere impact op het leven achter de paleisdeuren door ongewoon ontspannen relaties met het koninklijk personeel te onderhouden. Haar befaamde hechte vriendschap met butler Paul Burrell haalde de krantenkoppen en naar verluidt organiseerde ze speelafspraakjes voor Prins William en Harry met de kinderen van haar medewerkers. Prinses Di moedigde haar zonen ook aan om mee te helpen in de keuken, wat Kate Middleton mogelijk inspireerde tot haar besluit om regelmatig thuis maaltijden voor haar gezin te bereiden .
Prinses Di draaide de traditionele koninklijke bevallingstechnieken om door haar beide kinderen te verwelkomen buiten Buckingham Palace, waar prins Charles tientallen jaren eerder was geboren. Dit maakte prins William de eerste toekomstige Britse monarch die op 21 juni 1982 in een ziekenhuis werd geboren. Wills en de hertogin van Cambridge volgden dit voorbeeld en verwelkomden prins George en prinses Charlotte in hetzelfde medische centrum, St. Mary's in Londen.
In plaats van haar zonen op een voetstuk te plaatsen zoals de hele wereld al had gedaan, deed prinses Diana haar best om een gevoel van normaliteit te creëren voor William en Harry. Haar jongste legde in een interview uit: "Ze nam de beslissing dat ze, wat er ook gebeurde, ondanks alle moeilijkheden van het opgroeien in die schijnwerpers en op dat podium, ervoor zou zorgen dat we allebei een zo normaal mogelijk leven zouden leiden. En of dat nu betekende dat ze ons af en toe meenam voor een hamburger, ons stiekem meenam naar de bioscoop, of met het dak open door de landweggetjes reed in haar oude BMW om naar Enya te luisteren."
Toen Diana en prins Charles in 1983 hun officiële reis door Australië en Nieuw-Zeeland zouden maken, stond ze erop dat Wills (toen pas 10 maanden oud) met zijn ouders mee zou reizen. Koninklijke kinderen reisden doorgaans niet mee op deze reizen, maar Diana's besluit om haar gezin bij elkaar te houden verklaart waarom prins George en prinses Charlotte nu altijd meereizen naar het buitenland .
( Oorspronkelijk gepubliceerd op 18 november 2023 om 00.00 uur PT )
eonline
