José cueli: Fernando Césarman

EN

l Neblumo van mijn leraar Fernando Césarman begint met het specifieke onderwerp van de studie van de gebeurtenissen in onze relatie met de omgeving, altijd gericht op het schema van de psychoanalyse.

Het is een eer om onderscheiden te worden met het schrijven van de proloog voor het boek waar ik commentaar op geef.

Altijd in de hoop de patronen van milieu-exploitatie, de vernietiging van de natuur door mensen en hun onvermogen om een bewustzijn te ontwikkelen dat helder genoeg is om te meten wat ze verloren hebben, te veranderen. Zijn werk over de relatie tussen mens en natuur is breed en uitgebreid. Zijn werk in ons land is baanbrekend en constant.

Tussen de regels door geeft Césarman blijk van een diep heimwee naar het verlies van de natuur: de pijn van de geërodeerde aarde, de genadeloos uitgeknepen ondergrond, de vervuilde rivieren en zeeën, het vergiftigde milieu, de kernwapens die ons bedreigen, de hongersnood die steeds meer mensen in de derde wereld teistert en het verbreken van de biologische ketens van planten en dieren die met uitsterven worden bedreigd of al ten uitvoer worden gebracht.

De mens creëerde technologie, deed onderzoek en bereikte andere planeten, vernietigde zijn relatie met de natuur – die op zijn beurt precies een relatie van relaties is – verloor zijn autonomie ten opzichte van wat eraan voorafging en zoekt nu een doodlopende weg om die te bereiken. Is het ontsnappen? Vanuit het binnenste, onbeschermd en zonder beschutting te midden van enorme leegtes.

De mens is niet in staat geweest te rouwen om het verlies van zo'n belangrijk deel van de natuur. Hij begrijpt niet wat hij verloren heeft. Zonder het te begrijpen, huilt hij om het leven dat vlucht. Césarman begrijpt dit verlies al jaren, en het wordt het begin van zijn besef van deze rouw om het verdwijnen van een hemel vol lichtstralen, de aarde getooid met bloemen en groen, en de wind met zijn geur, vogelgezang en verre harmonieën.

Césarman schreeuwt voortdurend in de woestijn, hij roept dat de dood van de natuur nabij is; het zal een lange nacht worden, waarin de vogels zullen verdwijnen, samen met de vlinders en libellen, om plaats te maken voor duistere insecten uit de schaduwen. Deze komen knagen aan vezels, leggen hun necrofiele larven in hun borsten en nemen afscheid van de vogels die in de wind heen en weer wiegden en bloemen verkreukelden.

Ecocide, als een gigantische slang, houdt mensen gevangen, verstikt ze, laat ze achter zonder eten, drinken, zang of schoonheid: melancholie overvalt hen door de gedeeltelijke vernietiging van hun omgeving, maar ze nemen het niet waar. Ze begrijpen de waarde van de natuurlijkheid van de natuur niet, en ze internaliseren die ook niet en maken er geen deel van uit.

De mensheid staat voor een nieuwe oorlog. De oorlog tegen de natuur. Een oorlog die ze aan het verliezen zijn. Césarman behandelde het onderwerp. Hij benaderde het via ons vakgebied, de psychoanalyse, via voorlichting en onderzoek in eenvoudige taal.