De persoon die het dichtst bij je staat, is soms ook de vreemde

Toegegeven, relatiecrises lijken nogal onbeduidend vergeleken met wereldwijde crises, maar ze bestaan ​​nog steeds. Hun potentieel voor ontwrichting ontwikkelt zich geleidelijk, totdat één persoon vertrekt of je je neerlegt bij het onvermijdelijke: dat je niet met elkaar kunt leven, maar ook niet zonder elkaar.

De Oostenrijks-Japanse schrijfster Milena Michiko Flašar is een meester in het beschrijven van menselijke vervreemding. Ze noemt de negen verhalen in haar nieuwe boek, "Het Konijn in de Maan", "Japanse Verhalen". Ze spelen zich af in het Land van de Rijzende Zon, en er heerst een onafgebroken schemering van liefde.

In het verhaal "Hawaiian Dreams" zijn Nobu en Akiko, begin dertig, gewend geraakt aan de verveling die inherent is aan hun dagelijks leven. Hun intimiteit heeft een zakelijke kant. Wanneer je gekscherend terugdenkt aan hun scheiding, wordt duidelijk dat wat ze delen niet langer een abstract, oprecht bezit is, maar eerder een alledaags, concreet iets. Wie krijgt de broodbakmachine, wie de blender en wie de sapcentrifuge?

Te midden van deze situatie gebeurt er iets vreemds. Een vrouw die sprekend op Akiko lijkt, trekt in het huis aan de overkant. Er wordt een telescoop gekocht en op het balkon geplaatst. Wat volgt is een ware observatiegolf. Elke beweging van de nieuwe buurvrouw wordt geobserveerd. Zelfs haar kleding is identiek aan die van Akiko.

Een paar weken lang biedt de dubbelganger een tijdelijke ontsnapping aan hun gedeelde eenzaamheid, maar dan neemt het verhaal een magische wending. Nobu wordt verliefd op de vrouw die als de schaduw van zijn eigen vrouw is. Hij daalt af van het burgerleven naar het duistere rijk van een fantasmagorie. Hij verliest zijn baan, zijn appartement raakt in verval en uiteindelijk verdwijnt Nobu plotseling.

Milena Michiko Flašar is hier bedreven in: het schrijven van repetitieve verhalen over wichelroedelopers die moeten kiezen tussen duisternis en licht. In een ander verhaal verveelt een stel zich ook. De vrouw beschuldigt haar man ervan haar altijd alleen te laten. De scheidingspapieren liggen al klaar, maar dan doet ze hem een ​​nieuwe suggestie. Hij, de eeuwig zachtaardige, zou haar een klap moeten geven. "Eén klap! En ik zou bij je blijven. Gek, toch?"

Voor Flašar is het idee dat er iemand anders in de ander zou kunnen schuilen zowel hoop als afschuw. De eenvoudige toon van de verhalen staat in een productieve concurrentiestrijd met hun complexiteit.

"Het Konijn in de Maan" is de titel van het verhaal over het scheidende stel. In werkelijkheid draait het hier om iemand die volledig van buitenaf zichtbaar is: een professor kalligrafie, een haikudichter en een estheet met een eigen televisieprogramma. De ik-verteller is een leerling van deze man, die de rituelen van het oude Japan vertegenwoordigt. De cultus van zelfbeheersing wordt echter ondermijnd door het alter ego van professor Saito. 's Nachts zwerft hij als een vampier door de vuilnisbakken van de stad en verslindt hij de restjes van gewone burgers met zijn lange, roze tong.

Net als in al haar eerdere verhalen en romans verandert Milena Michiko Flašar Japan in een groots toneel. Voor haar is het land een constructie van fictie en realiteit, van industriële moderniteit en magische traditie. Wanneer die twee samensmelten, komt men dicht in de buurt van de literatuur van Haruki Murakami of zijn invloedrijke rolmodel, Akutagawa Ryunosuke. Magisch realisme, gothic en surrealisme zijn allemaal aanwezig. Er is de harde realiteit en de defensieve magie die deze probeert te veroveren.

Misschien wel het beste verhaal in "The Rabbit in the Moon" zit vol eigentijdse verdedigingsmagie. Het heet "Tsunami" en gaat over de aardbeving van Fukushima in 2011, de nucleaire ramp en de overstromingen. Ver van het epicentrum behandelt de ik-verteller het dagelijks leven van haar gezin. Ze deelt de ellende van haar man niet, omdat ze die overdreven vindt. Jaren later wordt ze echter, terwijl ze achteloos naar de foto's van een vriendin kijkt, meegesleurd in een maalstroom van beelden en video's.

Ze kan deze media niet meer loslaten, gedwongen om tot op pixelformaat in te zoomen op het lot van de mens. Een oude vrouw met een rollator, de golven van de oceaan al achter zich – zal ze het halen? De verteller wordt overmand door een drang tot herhaling, alsof in de eindeloze lus van video's wat er is gebeurd plotseling kan veranderen, de uitkomst anders kan zijn.

Is het empathie, is het plezier in de catastrofe die de vrouw treft? Haar zelf is plotseling anders, maar hoe ziet dat eruit? Wanneer Milena Michiko Flašar over relatiecrises praat, wordt duidelijk welke relatie het meest kwetsbaar is: de relatie met onszelf.

Milena Michiko Flašar: Het konijn in de maan. Japanse verhalen. Klaus Wagenbach Verlag, Berlijn 2025. 240 pp., Fr. 35.90.