Cinema | »The Ugly Stepsister«: Er zit bloed in de schoen
Borstvergrotingen, lip- en rimpelinjecties, neus- en genitale correcties – de lijst met cosmetische ingrepen is vrijwel eindeloos. Steeds meer jongeren gaan naar operaties met bewerkte foto's en eisen onrealistische correcties. Dit is waar "The Ugly Stepsister", Emilie Blichfeldts zwart-humoristische body horror-versie van het Assepoestersprookje, om de hoek komt kijken. Net als de meervoudig Oscar-genomineerde film "The Substance", kiest het bitter-kwaadaardige speelfilmdebuut van de Noorse regisseur, dat werd gevierd op het Sundance Film Festival en werd vertoond in de Panorama-sectie van de Berlinale van dit jaar, een allesbehalve milde benadering van wrede schoonheidsidealen.
Kijkers met een zwak hart wordt echter sterk afgeraden deze film te bekijken: dit keer wordt het horrorverhaal verteld vanuit het perspectief van Elvira, de zogenaamd lelijke stiefzus – een verlegen meisje met een beugel en een voorliefde voor snoep. Om de ordinaire Prins Julian te plezieren, door wie ze geobsedeerd is sinds ze zijn sentimentele dichtbundel in handen kreeg, laat ze de dubieuze Dr. Esthetique haar neus beitelen en nepwimpers opnaaien, steekje voor steekje. Het enige verdovingsmiddel dat ze gebruikt is een beetje cocaïne – zelfs voor de dokter.
Tegen het einde, in een bijzonder walgelijke scène, wordt Elvira zelfs gedwongen een gigantische lintworm uit te braken, waarvan ze het eitje om dieetredenen heeft ingeslikt. Dit alles wordt vastgelegd in ongepolijste close-ups die zo absurd bruut zijn dat horror en humor hand in hand gaan.
Voor Elvira's dominante moeder, Rebekka, die het seksisme van de patriarchale maatschappij diep heeft geïnternaliseerd, is haar oudste dochter haar enige hoop om aan haar financiële ellende te ontsnappen. De baron van het fictieve koninkrijk Zweden, met wie de weduwe trouwde om haar toekomst veilig te stellen, stierf niet alleen snel, maar was ook failliet. Tot afgrijzen van haar prachtige stiefdochter Agnes (Thea Sofie Loch Næss) laat ze zijn lichaam simpelweg wegrotten in een achterkamer en investeert ze haar geld in Elvira's brute cosmetische operaties.
Het kruipt onder je huid als ze in de spiegel naar zichzelf kijkt, vol afschuwelijke zelfhaat. Een haat die haar van buitenaf is aangeleerd.
Elvira, vertolkt door nieuwkomer Lea Myren met een huiveringwekkende aframmeling, verdraagt dit naïef, aangezien prins Julian erom bekend staat de mooiste meisjes uit de omgeving uit te nodigen voor zijn bal, en ze hoopt oprecht dat hij haar zal kiezen. Na haar neusoperatie draagt ze echter aanvankelijk een afschuwelijke orthese, waardoor ze het mikpunt van spot wordt voor de boze prins wanneer ze hem per ongeluk in het bos tegenkomt. Desondanks blijft de ontroerend onschuldige Elvira in softfocus droomscènes fantaseren dat hij verliefd op haar wordt. Daartoe neemt ze zelfs dansles, waar ze voortdurend door de leraar wordt vernederd.
Maar voor haar stiefzus, gedegradeerd tot dienstmeisje, die zich vanaf het begin arrogant gedraagt tegenover de vriendelijke Elvira en wier personage lang niet zo perfect is als in het sprookje, staat haar bestaan op het spel, net als voor Elvira's familie. Hoewel ze met de knappe staljongen slaapt totdat de twee betrapt worden door Rebekka, die Agnes' geliefde van het hof verjaagt, heeft ze uiteindelijk geen andere keuze dan ook de rijke prins te strikken. In de meedogenloze klassenstrijd in een misogyne maatschappij is schoonheid het enige dat telt.
Alleen Elvira's jongere zus, Alma (Flo Fagerli), heeft vanaf het begin medelijden met Elvira en beseft dat haar naïeve zus het slachtoffer is van de omstandigheden. Als kijker voel je je ook solidair met Elvira en voel je haar pijn, angst en wanhoop, die veel dichter bij je staan dan Assepoesters veronderstelde perfectie ooit was. Het kruipt onder je huid als ze zichzelf in de spiegel bekijkt, vol afgrondelijke zelfhaat – haat die haar van buitenaf is ingeprent.
Helaas bevrijdt Alma haar zusje pas van haar waanzin na talloze zelfverminkingen – waaronder de beruchte schoenenscène. "Rucke di gu, rucke di gu, er zit bloed in de schoen!" Op dat moment begin je je af te vragen of je het bruut seksistische klassieke sprookje van de gebroeders Grimm, waarin de stiefzussen hun voeten verminken, tegenwoordig nog wel aan je kinderen moet voorlezen.
Blichfeldts perfect geënsceneerde film, vaak opgenomen met natuurlijk licht, lijkt soms wel een tot leven gekomen olieverfschilderij – cameraman Marcel Zyskind heeft fantastisch werk geleverd. Keer op keer onderbreekt Blichfeldt de historische setting met anachronistische synthesizermuziek, die doet denken aan Francis Ford Coppola's "Marie Antoinette" of Frauke Finsterwalders "Sisi & Ich".
De film verwijst ook subtiel naar Václav Vorlíčeks "Drie Hazelnoten voor Assepoester". Blichfeldts horrorsprookje zal echter waarschijnlijk geen blijvende kerstklassieker worden; het kijken na een gebraden gans wordt sterk afgeraden. Maar als eigentijdse horrorparabel is de film een echte aanrader (en niet alleen) voor elke tiener met een laag zelfbeeld.
"The Ugly Stepsister": Noorwegen 2025. Geregisseerd en geschreven door Emilie Blichfeldt. Met: Lea Myren, Thea Sofie Loch Næss, Ane Dahl Torp, Isac Calmroth, Flo Fagerli. 109 minuten. Theatrale release: 5 juni
nd-aktuell